Yeni Sinema Kanunu Anlaşmazlıklara Çözüm Olacakmı?

YENİ Sinema Kanunu, yapımcılar ile sinema salonu arasındaki bilet tartışması ve promosyon uygulaması sorununu çözecek. Filmlerin gişe verileri otomatik paylaşılacak. Sinema salonu işletmecileri, izleyici sayısının artırılmasına yönelik kampanya ve toplu satış faaliyetlerini ancak filmin yapımcısı ve varsa dağıtımcısı ile yapılacak sözleşmeler aracılığı ile gerçekleştirecek. Seyircisinin sinemaya gitme tercihlerini etkileyen ve filmlerin tanıtımına imkan sağlayan reklam ve fragman süreleri düzenlenecek. Türk sinemasının gelişim ve değişiminin sürdürülebilir hale getirilebilmesi için uygulanan destek mekanizmaları yenilenecek, çeşitlendirilecek. Destekler geri ödemesiz olacak. Yerli filmlerin sinema salonlarında kendilerine yer bulabilmeleri için “Yerli Film Gösterim Desteği” verilecek. Türkiye’nin ve milli kültürün uluslararası tanıtımına katkı sağlayacak yerli dizi filmler, destek kapsamına alınacak.

Farklı ülkelerden sinemacıları bir araya getiren, bilgi ve teknoloji aktarımı, yerel fon kaynaklarına erişim, potansiyel pazarlar oluşturması ve tanıtım faaliyetlerinin gelişmesi açısından önem taşıyan ortak yapımlar da desteklerden yararlanacak. Önemli yabancı filmlerin Türkiye’de çekilmesini sağlamak için “Yabancı Film Yapım Desteği” verilecek. İhtiyaç sahibi sinema çalışanlarına ve sinema sektörü çalışanlarına maddi destek sağlanacak.

Yerli film izleyicisi 43 milyonu aştı

Ülkelerin kültürel ve ekonomik kalkınmalarında stratejik öneme sahip olan sinema sektörü, Türkiye’de son yıllarda hızla değişiyor ve gelişiyor. Sektörün devlet eliyle desteklenmesi bu süreçte önemli rol oynarken, film üretim ve izleyici sayısının büyük oranda artmasına neden oluyor. Vizyona giren yerli film sayısı 2002’de sadece dokuz iken, 2018’de 180 oldu. 2002’de 2 milyon olan yerli film seyirci sayısı 2018’de 43 milyonu aştı. Yerli film izlenme oranında ise Türkiye yüzde 63 ile Avrupa’da birinci sırada yer aldı. 156 ülkeye ihraç edilen dizi filmler yaklaşık 350 milyon dolarlık ihracat büyüklüğü ile dünyada, ABD’den sonra ikinci sıraya yerleşti. 2018 yılındal78’i yerli, 261’i yabancı olmak üzere toplam 439 film vizyona girdi. Toplam izleyici sayısı 68.9 milyonu buldu.

DİZİ FİLM DESTEK KAPSAMINDA

AK Parti Milletvekilleri tarafından 21 Aralık’ta TBMM’ye sevk edilen Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 9 Ocak’ta Milli Eğitim, Kültür ve Spor Komisyonu’nda görüşülerek kabul edildi. Teklif, sinema ve dizi film sektörüne yönelik önemli destekler sağlayacak. Türkiye’de sinema sektörü uzun metraj, kısa film, belgesel, animasyon, senaryo yazım ve Ar-Ge türlerine destek veriliyordu. Teklifle, üretilen eserlerin daha fazla seyirciyle buluşması, Türkiye’nin önemli film çekim merkezlerinden biri olması ve film turizminin desteklenmesi amaçlarıyla bakanlıkça sinema alanında sağlanabilecek destek türleri, proje geliştirme, ilk uzun metrajlı kurgu film yapım, uzun metrajlı sinema film yapım, ortak yapım, senaryo ve diyalog yazım, animasyon film yapım, kısa film yapım, belgesel film yapım, çekim sonrası, dağıtım ve tanıtım ile dizi film, yabancı film yapım ve yerli film gösterim olarak belirlendi. Yerli film gösterim desteği, bağımsız sinema eserlerini, nitelikli sinema eserlerini desteklemek adına sinema salonu işletmecilerine verilecek destek türü olacak. “Çekim sonrası destek”, tamamlanmış sinema filmlerinin çekimden sonraki teknik hususlarının tamamlanması amacıyla verilecek.

Teklifte, yeni bir destek türü olarak “dizi film desteği” de getiriliyor. Türkiye’nin vc milli kültürün uluslararası tanıtımına katkı sağlayacak nitelikteki dizi filmlerin Kanun kapsamında desteklenmesinin önü açılıyor. Dizi film desteğine ilişkin esaslar ikincil mevzuatla tanımlanacak. Bitmiş dizi filmler için ülkenin tanıtılma koşulu varsayımı altında ihraç edilen dizi filmler desteklenecek. Kritik hedef pazarlar baz alınacak. Her bir pazar için ayrı bir puanlama söz konusu olacak.

DESTEKLERDEN YARARLANMA ŞARTLARI

Teklife göre, proje geliştirme, ilk uzun metrajlı kurgu film yapım, uzun metrajlı sinema film yapım, ortak yapım, senaryo ve diyalog yazım, animasyon film yapım, kısa film yapım, belgesel film yapım, çekim sonrası, dağıtım ve tanıtım ile yerli film gösterim destek türlerinde yapılan başvuruları değerlendirmek ve desteklenecek olanları belirlemek üzere, ihtisas alanlarına göre sayısı dördü geçmemek üzere “destekleme kurulları” oluşturulacak.

Dizi film ile yabancı film yapım destek türlerinde yapılan başvuruları değerlendirmek ve desteklenecek olanları belirlemek üzere de “Dizi ve Yabancı Filmleri Destekleme Komisyonu” oluşturulacak. Destekleme kurullarının ve dizi ve yabancı filmleri destekleme komisyonunun kuruluşu, üyelerin görev süreleri ile çalışma usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenecek. Kurullar ve komisyonlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde oluşturulacak.

Teklife göre destek başvuruları, ülke içinde yerleşik gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılacak. Destek tutarı; proje geliştirme, ilk uzun metrajlı kurgu film yapım, uzun metrajlı sinema film yapım, ortak yapım, belgesel film yapım, çekim sonrası ile dağıtım ve tanıtım destek türleri için başvuruda belirtilen toplam bütçenin yüzde 50’sini aşamayacak. Animasyon film yapım, kısa film yapım, senaryo ve diyalog yazımı ile yerli film gösterim destek türleri için başvuruda belirtilen toplam bütçenin tamamı desteklenebilecek. Yabancı film yapım destek türü için destek tutarı, ülke içinde harcanan, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca kabul edilen tutarın yüzde 30’unu aşamayacak. Kanun kapsamındaki bütün destekler geri ödemesiz olarak verilecek.

Komisyon görüşmeleri sırasında teklif hakkında bilgi veren AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, 2005’ten itibaren sinemaya verilen destekler için yapılan başvuru sayısının arttığını vurgulayarak, “2005’te başvuru sayısı 538 iken 2018’de bu sayı dört katına çıkarak 2 bin 81 oldu” bilgisini paylaştı.

REKLAM VE FRAGMAN SÜRELERİ

Teklifle yapımcılar ve sinema işletmecileri arasında yaşanan sorunlar ile seyircinin şikayet ettiği 30 dakikayı bulan reklam ve fragman sürelerinin düzenlenmesine yönelik düzenlemelere de gidiliyor.

Sinema salonu işletmecileri, izleyici sayısının artırılmasına yönelik kampanya ve toplu satış faaliyetlerini ancak filmin yapımcısı ve varsa dağıtımcısı ile yapılacak sözleşmeler aracılığı ile gerçekleştirecek.

Teklife göre sinema salonu işletmecileri, film gösterimleri ile ilgili bilgileri bakanlığa iletmek üzere bakanlıkça be-lirfencıı donanım ve yazılımı işler halde bulundurmakla yükümlü olacak. Yapılan denetimlerde belirlenen eksiklerin giderilmesi için sinema salon işletmecilerine 60 gün süre verilecek. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen sinema salonu işletmecilerine ise salon başına 50 bin TL idari para cezası uygulanacak.

Teklife göre sinema izleyicileri tarafından şikayet konusu olan reklamların süresi 10 dakikayla sınırlandırılıyor. Sinema seyircisinin sinemaya gitme tercihlerini etkileyen ve filmlerin tanıtımına imkan sağlayan fragmanların film öncesinde en az 3, en fazla 5 dakika gösterimi zorunlu olacak.

Kamu spotları ve sosyal sorumluluk projelerine ilişkin gösterimler, bu sürelere dahil edilemeyecek. Sinema filmi gösterim arası 15 dakikayı aşamayacak. Reklam, fragman ve film arası sürelerine uymadan gösterim yapan sinema salonu işletmecilerine salon başına 50 bin TL idari para cezası verilecek.

Değerlendirme ve sınıflandırma yükümlülüğüne uymayan, zorunlu tutulduğu halde gerekli işaret ve ibareleri kullanmayan veya yanıltıcı şekilde kullanan film yapımcısı ile değerlendirme ve sınıflandırma yükümlülüğüne uyulmayan filmlerin dağıtımını yapanlara 20 bin TL; bu şekilde filmlerin gösterimini yapanlara 50 bin TL; gösterim ve tanıtım alanlarında gerekli işaret ve ibareleri kullanmadan etkinlik düzenleyenlere film başına 20 bin TL para cezası verilecek.

“BİRÇOK SORUN ÇÖZÜLECEK”

Televizyon ve Sinema Filmi Yapımcıları Meslek Birliği (TE-SÎYAP) Genel Sekreteri Avukat Burhan Gün, teklif ile yapımcıların yaşadığı birçok sorunun kanun eliyle çözüleceğini belirterek, Sinema Genel Müdürlüğü eliyle oluşturulacak bir yazılımla sinema biletlerinin henüz kasada satılırken devletin ve ilgili yapımcının önüne düşeceği şeffaf bir sistemin koşulları oluşacağını kaydetti. Gün, yeni düzenlemeyle sinema salonlarında film başında gösterilen ve çileye dönmüş olan reklam filmlerinin sürelerinin 10 dakikaya düşürülmesi ve sinema salon işletmecilerinin sinema izleyicilerinin sayısını arttırmaya yönelik kampanya ve toplu satış faaliyetlerinin film yapımcısı veya dağıtımcısı ile yapılacak sözleşmeler eliyle mümkün olacağı yasal düzleme oturtulacağını vurguladı. Bu sayede sinema salon işletmecileri ile yazılı sözleşmeler yapılabileceğini dile getiren Gün, “Üyelerimizin telif hakkı olan bedellerin şeffaf şekilde bölüşüleceği bir sistem yasalaşmış olacak” dedi.

Film Yapımcıları Meslek Birliği (FÎYAB) Başkanı Metin Tunçtürk ise, söz konusu kanun teklifinin sektörde yeni bir çağ başlatmasını ve olumlu değişimleri tetiklemesini beklediklerini söyledi. Teklifin genel hatlarıyla sektör çalışanlarının ve yapımcıların emeklerinin karşılığını almasını sağlayacak bir niteliğe sahip olduğunu dile getiren Tunçtürk, “Bu bağlamda, aynı zamanda yatırımcı olan film yapımcılarının sektörden kazançlarının artması, yatırımlarının da artması sonucunu doğuracak ve daha büyük yatırımlarla, daha kaliteli ve yüksek bütçeli eserlere imza atılacaktır. Söz konusu kanun teklifinin yasalaşması halinde yakalanacak kümülatif büyüme hızıyla Türkiye’nin dünyada sayılı film üretim merkezlerinden biri haline geleceği kanaatindeyim” diye konuştu.

“GÜCÜMÜZ ARTACAK”

Sinema ve dizi sektöründe ulusal ve uluslararası alanda faaliyet gösteren yapımcıların üyesi olduğu TESIYAP da kanun teklifine bir bütün olarak destek veriyor. Gün, kanun teklifi ile Türk sinema sektörünün çok daha ileri seviyelere taşınacağı, kamu desteklerinin nitelikli şekilde artacağı, sektörün güçleneceği ve kurum-sallaşacağı düşüncesinde olduklarını söyledi. Kanun tekljfi ile yasalaşacak olan özellikle ortak yapım ve yabancı film destekleri sayesinde yabancı film projelerinin Türkiye’de çekilmesinin çok daha cazip hale geleceği için uluslararası alanda rekabet etme gücünün artacağını dile getiren Gün, “Daha fazla yabancı projesinin ülkemiz içinde çekilmesi sağlanacak. Bu durum turizmimizi de olumlu yönde etkileyecek, ülkemizin turizm destinasyonlarınm film projeleri ile tüm Dünya’ya tanıtımı çok daha kolay yapılmış olacak” dedi.

Yerli diziler sayesinde Türkiye’nin tüm dünyada oldukça ilgi çekici nitelikte bir yer konumuna geldiğini belirten Gün, “Hikayelerimiz ve dizi filmlerimiz şu an 150 farklı ülkede izleyicilerle buluşuyor. Teklif ile dizi yapımcılarımızın yakalamış olduğu bu ivmeye kamusal destekler de eklenerek film ve diziler için ülkemizin üretim merkezi haline dönüşmesi kaçınılmaz olacak. Sinema alanı için teknik ekipman ve yetişmiş insan kaynağımız oldukça yüksek standartlarda. Teşvik sistemimizin çeşitlenmesi, kurumsallaşması ve yasalaşması ile mevcut gücümüz artacak” diye konuştu.

Sinema TV Girişim Sermayesi Yatırım Fonu kuruluyor

Türk dizi ve sinema sektörü de fonlardan yararlanabilecek. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) düzenlemesine tabi yatırım fonlarından oluşan geniş bir yatırım stratejisi yelpazesi sunan Azimut Portföy Yönetimi A.Ş.’nin, “Sinema TV Girişim Sermayesi Yatırım Fonu” isimli bir girişim sermayesi fonu kurulmasına izin verilmesi ve fon içtüzüğünün onaylanması talebi SPK’nın 6 Aralık tarihli toplantısında uygun görüldü.

Azimut Portföy’ün, fon içtüzüğünün tescilinden itibaren en geç altı ay içinde fon katılma paylarının ihracına ilişkin ihraç belgesinin onaylanması talebiyle Kurula başvurması gerekiyor. Fonun süresi, ilk katılma payı satışı tarihinde başlayacak ve tasfiye dönemi dahil toplam 10 yıl olacak. Fonun yatırım stratejisi uyarınca, Fon temel olarak yatırım komitesi tarafından uygun görülen ulusal ve uluslararası her türlü sinema filmi, dizi film, internet üzerinden yayın yapan mecralar için dizi film, televizyon programları, reklam ve tanıtım filmleri üreten yapım şirketlerine, mevzuat uyarınca izin verilen herhangi bir yolla yatırım yapacak.

Sinema sanatçılarına destek

Kültür ve Turizm Bakanlığı, sinema alanındaki etkinlik, proje ve faaliyetleri destekleyebilecek, düzenleyebilecek, ödüller verebilecek. Uluslararası festivallere ve yarışmalara katılım ile bunlara ilişkin tanıtım faaliyetlerini destekleyebilecek. Bakanlık, kamu kurum, kuruluş ve kamu tüzel kişilerine sinema donanım desteği verebilecek, ihtiyaç sahibi sinema sanatçılarına veya sinema sektörü çalışanlarına maddi destek sağlayabilecek.

Türkiye’nin film mirası korunacak. Teklife göre Bakanlık, sinema alanında arşiv veya müze oluşturulmasını teminen yurtiçi veya yurtdışından eser ya da çoğaltılmış nüshaları, sinema ile ilgili diğer materyalleri satın alma veya bağış yoluyla temin edebilecek. Sinema ve dizi film çekimlerine ilişkin ihtiyaç ve çözümlerin tespiti, kurumlar arası koordinasyonun sağlanması ile kamuya ait alanlardaki çekim ücret tarifesinin ve çekim güvenliği esaslarının belirlenmesini teminen ihtiyaç duyulan illerde bakanlıkça Film Çekim Koordinasyon Komisyonu oluşturulacak.