Yemen mutfağı Yemen restoranları
Yemen mutfağı, Osmanlının da etkisi hissedilen zengin bir Ortadoğu mutfağı. Son yıllarda çoğu İstanbul’da olmak üzere bir dizi Yemen restoranı açıldı. Aralarında zincir olanlar bile var. Yemeklerini tatmaya gittik…
YEMEN’DEKİ iç savaş ve siyasi karışıklık devam ederken, bu olumsuz ortamdan çıkmayı başarabilmiş çok sayıda insan Türkiye’ye geldi. Çok sayıda Yemenli iş insanı Türkiye’de yatırım yapıyor. Ortadoğulu turistlerin ağırlıklı olarak tercih ettiği İstanbul’un Fatih semtinde Yemen mutfağının örneklerini sergileyen restoranların sayısının giderek arttığını fark ettik. Semtte Suriye mutfağını temsil eden çok sayıda örnek var. Suriye ve Yemen restoranlarını ayırt etmek çok kolay; çünkü hepsinin tabelasında mutlaka “Yemen” ibaresi yer alıyor.
Yemen mutfağının en ünlü yemekleri etle veya tavukla yapılan “mendi” ve bir çeşit türlüyü andıran “saltah”. Türklerin en çok ilgisini çekenleri ise tandırda pişmiş etli yemekler. Yemen mutfağı da diğer Arap ülkeleri gibi et ve baharat ağırlıklı. Restoran sahiplerinin hepsi Yemenli. Ortalama 5-6 yıldır Türkiye’de olmalarına rağmen kendileriyle Türkçe iletişim kuramadık. Restoran sahiplerinden öğrendiğimiz kadarıyla bugün İstanbul’da 7 ya da 8 Yemen restoranı bulunuyor. Yeni restoranlar da yolda…
HADRAMOUT YEMEN RESTORANLARI
TÜRKİYE’DEKİ İLK YEMEN MUTFAĞI
Hadramout Yemen Restoranları kurucu ortağı Khaled Mohammed Ahmed Al Wareth, İstanbul’da Yemen restoranı açan ilk kişi olduğunu söylüyor. Al Warcth Yemen’deyken restoran işinde olmadıklarını, o dönem Türkiye’den meyve ithalatı yaptıklarını söylüyor. “Türkiye’ye 2012’de yavaş yavaş geldik. Sonra baktık burada yatırım yapabiliriz. O yıllarda Yemen’deki durumlar çok ağırlaşmıştı. Burada hiç Yemen ve Suudi Arabistan mutfağı yoktu” diye anlatıyor restoranı açma öyküsünü.
Al Wareth’in halen biri Fatih Emniyet’te diğeri Aksaray’da olmak üzere iki restoranı bulunuyor. Restoranlarda yaklaşık 70 çalışan var.
İlk restoranlarındaki talebi ve başarıyı gördükten sonra Aksaray’daki şubeyi açmışlar. Bu başarı devam ederse üçüncü- şubeyi açacaklarını belirtiyor ve “Fatih bölgesi Arapların en çok ikamet ettiği bölge. Emniyet’teki restoranımızla burada yaşayan Yemenlileri, ikinci restoranla İstanbul’a gelen turistleri hedefledik. Birinci profili tamamladık. O yüzden üçüncü şube yüksek gelir seviyesindeki turistlerin hedeflendiği bir yerde olacak” diyor.
Restoranlara rağbet oldukça çok. Biz hafta içi iş çıkışı saatinde gitmemize rağmen çok az masanın boş olduğunu gördük. Restoranların hafta sonu çok daha yoğun olduğunu öğreniyoruz. Restoran sahibi müşteri profillerinin Suriyeli, Mısırlı, Yemenli, Iraklı, Kuveytli, Suudi ArabistanlI vatandaşlardan oluştuğunu belirtse de, biz çok sayıda Afrikalının da, en az Araplar kadar restorana rağbet ettiğini gördük. Al Wareth’e Türklerin Yemen mutfağına olan ilgisini soruyoruz. Az sayıda Türk’ün geldiğini, gelenlerin ise yemekleri çok beğendiklerini söylüyor.
Reklamlarını sosyal medya üzerinden özellikle Snapchat’teki takipçisi çok olan kişiler ile yapıyorlar. Gelen fenomenler restoranın tanıtımını çektikleri fotoğraf ve videolarla yapıyor. Restorana gelen çok sayıda gencin kaynağının ne olduğunu böylelikle anlıyoruz.
Al Wareth, Yemen mutfağının eski ve zengin bir mutfak olduğunu, yemeklerde çok özel baharatların kullanıldığını aktarıyor. Kullandıkları malzemelerin yüzde 90’ı taze olarak Türkiye’den tedarik ediliyor.
Al Wareth’e işlerin nasıl olduğunu sorduğumuzda, “2015’in ortasından 2016’nın ortasına kadar işler çok iyiydi. 2017 ortasına kadar durgunluk yaşadık. Sonrasında işler açıldı” diyor.
Türkiye’de yaşadıkları en büyük zorluğun dil olduğunu belirten Al Wareth şunları söylüyor: “Maalesef yatırımcılar için çeviri büroları sınırlı. Dışarıdan tercüman getiriyoruz. Bürokratik işlemler özellikle yabancılar için çok fazla. Türkiye çok büyük bir ülke, yapılacak çok iş var. Rekabet çok yüksek. Türklerle rekabet ederken zorlanıyoruz.”
“TÜRKLER YEMEKTE TUTUCU”
Emniyet’teki Hadramout Yemeni Restoran’ın müdürü Abdulsamad al-Samadi ise, restorana ortak olma hikayesini şöyle anlatıyor, “Suudi Arabistan’da bir otel açmayı düşünüyordum. Ülkenin yabancılara otel açtırmama politikası nedeniyle vazgeçtim. Türkiye’ye de otel açmak için geldim. Burada kalırken Yemen restoranı aradım fakat bulamadım.
Suriye restoranları vardı ama Yemen mutfağı yapan restoran yoktu. Otel açmaktan vazgeçip ilk Yemen restoranını Fatih’te açtık.”
“Yemen’deki olaylardan dolayı artık burada kalmamız kesin oldu” diyen Al Samadi Türkiye’yi yeni vatan kabul ettiklerini ifade ediyor. Türk-İcrin de Yemenlileri takdirle karşıladıklarını söyleyen Al Samadi Yemenlilere yazılmış türküler bile var diyerek sözü Türkle-rin Yemen mutfağına olan ilgilerine getiriyor, “Bizim gördüğümüze göre Türkler yemek konusunda girişimci değil. Tanımadıkları yemekleri yemiyorlar. Halbuki Yemen yemeklerinin çoğunun Türk mutfağıyla bağlantısı var” diyor. Mesela Yemen mutfağında çok meşhur olan “saltah” yemeğinin Osmanh’dan geldiğini belirten Al Samadi’ye yemeğin içeriğini sorduğumuzda, “Osmanlı’da artan sebzelerden yapılan bir yemekti. Şimdi Yemen’in en meşhur yemeği. Patates, kabak, biber, pirincin yanında balık, et veya tavukla yapılıyor. Tavuk veya et su-yuyla pişiyor” diyor. Al Samadi’ye göre Yemen mutfağının bütün malzemeleri Türk mutfağıyla aynı, sadece pişirilmesi farklı.
YEMENİ RESTORANLARI
YAZLIK YERLERE ŞUBELER AÇACAK
Yemeni Restoranlarının Türkiye’de altı şubesi var. Yaklaşık iki buçuk yıl önce ilk şubeyi Fatih’te açtıklarını söyleyen baş şef Anwar Al-Rafaei, dört şubenin İstanbul’da ikisinin ise Trabzon’da olduğu bilgisini veriyor. Restoranlar İstanbul’da Fındıkzade, Beylikdüzü, Taksim, Aksaray semtleri ile Trabzon ve Uzungöl’de. Girişimciler Ayder Yaylası ve Antalya gibi yaz sezonunda hareketli olan turistik bölgelerde yeni şubeler açmayı hedefliyorlar.
Al- Rafaei, Körfez bölgesindeki sıkıntıdan dolayı Türkiye’ye geldiklerini daha önce Suudi Arabistan’da olduklarını anlatıyor. Türkiye’nin insan haklarına daha saygılı olduğunu belirten Al-Rafaei yabancı yatırımcılar için çok kolaylık sağlandığını, devlet tarafından sunulan teşviklerin memnuniyet verici olduğunu belirtiyor. Türklerin kendilerine çok yardımcı olduğunu anlatan Al Rafaei, Beylikdüzü şubesinde çıkan küçük bir yangına birçok Türk’ün yardıma koştuğunu minnet duygusuyla anlatıyor.
Restoran zincirinde 120’den fazla çalışan bulunuyor. Yemenli, Suriyeli, Faslı çalışanların yanında çok sayıda Türk çalışan da var. Al Rafaei bazı Yemenlilere çalışma izni alamadıklarım, bu nedenle sınırlı sayıda Yemenli kadro ile işlerini yürüttüklerini anlatıyor. Restoranların karlılığının iyi olduğunu ama döviz kuru yükselince karlılıklarının yüzde 30 oranında düştüğünü belirtiyor. Al Rafaei yatırımlarının bir milyon dolardan fazla olduğu bilgisini veriyor.
BAB-AL YEMEN RESTORAN
ARAP VE AFRİKALILARI BİRLEŞTİRİYOR
2018’de Fatih’in Emniyet mahallesinde açılan Bab-al Yemen Restoran’m sahibi Ankara’ya yüksek lisans yapmaya gelen bir makine mühendisi. Adnan Mohammed Yemen’de de ticaretle uğraştığını, orada işler kötüleşince Türkiye’de yatırım yapmaya karar verdiğini anlatıyor. Mohammed aynı zamanda Düzcc’de bir güneş paneli fabrikasının ortağı. Türkiye’de yatırım yapmaktan memnun olduğunu belirten Mohammed, “Türkiye yatırım için çok kolaylık sağladı. Yemenlilere yatırım için özel fırsatlar sundu” diyor. Yemen mutfağı için “Afrikalılar ile Arapları birleştiren bir mutfak” ifadelerini kullanan Muhammed, restoranlarına Türklerin nadiren geldiği bilgisini veriyor. Gelen Türklerin ise tandırda et sevdiklerini be-
lirtiyor.
EDA GEZMEK
