Yaban Mersininin Faydaları Saymakla Bitmez
YABAN MERSİNİ, ANTOSİYANİNLER VE PTEROSTİLBEN
YAŞAM, GERGİN BİR İPİN ÜZERİNDE YÜRÜMEYE RENZER. HASTALIKLARA VE YAŞLANMAYA karşı mücadele ederken dengemizi korumaya çalışırız ama ne yaparsak yapalım sonunda düşeceğimizi biliriz. Elbette o ipin üzerinde durmamıza yardımcı olacak her şeyi memnuniyetle karşılarız. Ve yabanmersininin içindeki antosiyaninler bunu yapabilir. Fareler üzerinde işe yaradığına şüphe yok. En azından Boston’daki Tufts Üniversitesinde çalışan araştırmacıların yaptıkları araştırmalarda elde ettikleri sonuç bu yönde.
Bu bilimadamları fareler ve yabanmersinleri gibi alışılmadık bir kombinasyonla neden ilgilenmişlerdi? Çünkü yabanmersinine mavi rengini veren antosiyaninler güçlü antioksidanlardır. Aslında farklı meyve ve sebzelerin an-tioksidan aktiviteleri test edildiğinde yabanmersini her zaman listenin en tepelerinde yer alır. Ve antioksidanların kanın pıhtılaşmasını engellediğini, gece görüşünü iyileştirdiğini, kas dejenerasyonunu yavaşlattığını, genel olarak kalp hastalığı ve kanser riskini azalttığını, aynı zamanda beyin hücrelerini yaşlanmaktan koruduğunu biliyoruz. Tufts araştırmacılarının hayalgücünü harekete geçiren bu anti-aging etkisidir. İlk etapta bir grup yaşlı fare yabanmersini bakımından zengin bir diyete tabi tutuldu, diğer gruba ise sıradan laboratuar yemeği verildi. Daha sonra her iki grup da 48 saat süresince yüksek seviyede oksijene maruz bırakıldılar. Fazladan oksijen alımı bol miktarda serbest radikal üretir. Buradaki temel düşünce vücutlarında antosiyaninler dolaşan farelerle dolaşmayanları kıyaslayarak serbest radikallerin etkisini incelemekti.
Serbest radikallerin sinir sisteminin çalışmasında rol oynayanlar da dâhil olmak üzere vücuttaki her türlü moleküle saldırabildiği iyi bilinmektedir. Bu nedenle standart laboratuar yiyecekleriyle beslenen farelerin nörolojik fonksiyonlarının yabanmersini verilen farelere kıyasla belirgin bir şekilde bozulma göstermesi şaşırtıcı değildi. Belli ki antosiyoninler yüksek dozda oksijenle ortaya çıkan serbest radikalleri etkisiz hale getiriyordu. Ancak bundan daha önemli bir sonuç da vardı.
Fareler dar çıkıntılarda ve kirişlerde yürümeye bayılır ve anlaşılan bunda da çok iyilerdir, en azından yaşlanmaya başlayana kadar. Araştırmacılar bir hayvanın dar bir kirişte yürürken dengesini kaybetmesinin ne kadar süre aldığına bakarak onun yaşını tahmin edebilirler. Fareler olgunlaşıp 19 aylık olduğunda, yani insan yaşma göre 65 ila 70 yaşma geldiklerinde ortalama dengede kalma süresi 13 saniyeden 5 saniyeye düşer. Yaşlı fareler labirentten çıkmakta çok daha az başarılı olurlar ki bu laboratuar faresi için gerçek bir sorundur. Şimdi işin en can alıcı noktasına geliyoruz. Sekiz hafta boyunca yabanmersini özü yiyen yaşlı fareler kirişin üzerinde 11 dakika boyunca kalmayı başardı. Labirentte de çok daha iyiydiler! Bu araştırmayı değerlendirmeye alan basın da yabanmersinini mucize yiyecek statüsüne yükseltti.
Tabii ki mucize besin diye bir şey yoktur. İyi beslenme ve kötü beslenme biçimleri vardır. Ve antosiyaninler başka meyve ve sebzelerde de bulunur. Özellikle kiraz antosiyanin bakımından çok zengindir. Kirazdan ayrıştırılarak elde edilen belli başlı antosiyaninlerin iltihaplanmayı önleyici özelliklere sahip olduğu ve bunun da artritle mücadelede yararlı olduğu ortaya konmuştur. Diyabetliler bile beslenmelerine dâhil edilen antosiyaninlere olumlu tepki gösterebilir. Michigan Devlet Üniversitesinden Dr Muralee Nair hayvanların pankreas hücrelerinde antosiyaninlerin insülin salgılamasını % 50 oranında arttırdığını kanıtlamıştır.
Yabanmersininin olası yararları antosiyaninlerle sınırlı değildir. Yakın zamanda araştırmacılar yabanmersininde bulunan pterostilben ve diğer anti-oksidanların kolesterolü düşürebileceğini keşfetti. Bu bulgu ilginçtir ama söz konusu çalışma insanlar üzerinde, hatta canlı hayvanlar üzerinde bile uygulanmamıştır. Laboratuarda, farelerin karaciğer hücreleri üzerinde yapılmıştır. Araştırmacılar pterostilbenin kolesterol ve trigliseridin düşürülmesi ile bağlantılı hücrelerdeki belli bir reseptör üzerinde etki ettiğini ortaya koymayı başarmışlardır. Ancak bu bileşiğin yabanmersininin içinde yendiğinde insan karaciğerinde de aynı etkiyi gösterip göstermeyeceğini, hatta oraya kadar ulaşıp ulaşamayacağını kimse bilmiyor. Tansiyonu düşürmek için ne kadar yabanmersini yenmesi gerektiği bilinmiyor ama yabanmersinli bir muffinin ya da yabanmersiniyle doldurulmuş bir bagelin bunu yapmayacağı kesin. Aynı şekilde yabanmersinli pancakelerin de. Sonuç olarak antosiyanin ya da pterostilben katkılarının hap şeklinde alınmasının yararlı olduğunu düşünebiliriz. Ancak şimdilik ben haftada birkaç kez yarım bardak yabanmersini yemeye çalışıyorum. Bunun sağlığıma ne kadar faydalı olduğunu konusunda tam olarak bilgi sahibi değilim ama tek bir şeyden eminim: Yabanmersininin tadı haplardan çok daha iyi.
