Wingsuit Sporu Yapmak (Havada Uçmak)

UÇMAK, insanlık için her zaman en büyük meraklardan biri oldu. Kuşlara bakıp göklerde süzülmeyi, uzun mesafeleri hızla almayı istedi hep insan. Uçaklar sayesinde yaklaşık 150 yıldır bu hevesini bir ölçüde giderebiliyor. Günümüzde havada süzülmeye imkan sağlayan, rüzgarı teninde hissetme fırsatı veren paraşüt, parasailing, yamaç paraşütü gibi teknikler çok yaygın. Son yıllarda bunlar arasında biri özellikle dikkat çekiyor. Adrenalin meraklıların gözdesi olan bu sporun ismi wingsuit. Bu spor binlerce metre yükseklikten tıpkı bir kuş gibi hava akımlarının yardımı ile süzülerek aşağıya inme imkanı veriyor.

Wingsuit sporunun dilimizdeki karşılığı, “Kanatlı elbise”. Bu spor, skydiving (paraşütle atlama) olarak bilinen ekstrem sporunun özel kıyafetli olanı. Her iki sporda da yüksek bir noktadan ya da hava taşıtından atladıktan bir süre sonra, yeryüzüne doğru hızlı bir iniş yapılıyor. Belirli bir mesafeden sonra ise sporcunun paraşütünü açması ile atlayış sonlanıyor. Sportif havacılıkta, serbest paraşüt branşının alt disiplinlerinden biri olan wingsuit, özel bir tulum aracılığıyla, hava akımının insan bedenini kaldırmasıyla yapılan bir spor.

SAATTE 396 KM HIZ

İlk kez 90’larda üretilmeye başlanan bu ergonomik tulumlar, bacakların arasında ve kolların altında bir yüzey yaratarak adeta bir kanat görevi görüyor. Bu tulumların uçan sincaplardan ilham alınarak tasarlandığı söyleniyor. Fransız paraşütçü Patrick de Gayardon tarafından 1994’te tasarlanan vvingsuit, 1997’de Bulgar Sammy Popov tarafından geliştirilmiş. 1998’de Chuck Raggs, kanatların içine sert folyolar yerleştirerek yeni bir tasarım ortaya koymuş. Daha sonraki yıllarda çeşitli wingsuit ekipmanları ve tasarımlan geliştirilmeye devam edilmiş.

Fiziksel hareketleri ve paraşüt kontrolünü kısıtlaması nedeniyle en tehlikeli atlayış kabul edilen ‘Wingsuit Flying ya da Wingsuit BASE Jumping’, sertifikalı bir eğitmeni olmadığı için dünyanın en tehlikeli sporları arasında gösteriliyor. Bugüne kadar Guiness Rekorlar Kitabı’na geçmiş en yüksek hız saatte 396 km olarak kaydedilmiş. Sporu yapanlar uçarken aldıkları pozisyondan dolayı bazen irtifalarım kaybederek ne kadar yüksekte olduklarını şaşırabiliyor. Bu durum da paraşütlerini geç açmalarına sebep olabiliyor.

https://www.youtube.com/watch?v=aRB7TklM5E0

200 ATLAYIŞ YAPMAK GEREKİYOR

Bu sporda lisans alınabilecek uluslararası iki büyük kurum var. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) United State Parachut Association (USPA), Avrupa’da ise Federal Aviation International (FAI). Bu kuramlardan lisans alabilmek için serbest paraşütçü olup, belirli atlayış sayılarına ulaşmak gerekiyor. Lisanslar A, B, C, D şeklinde dört kademeden oluşuyor. A lisansı 25, B lisansı 50, C lisansı 200, D lisansı ise 500 atlayıştan sonra alınabiliyor. Bu belgelerden birine sahipseniz, birçok atlayış merkezine lisansınızı ve daha önce yaptığınız atlayışların kaydını tuttuğunuz defteri göstererek uçuş gerçekleştirebiliyorsunuz. Wingsuit sporunu yapabilmek için C belgesi yani 200 atlayışı gerçekleştirmek şart. Türkiye’de ise bu eğitim profesyonel olarak Türk Hava Kurumu’na (THK) bağlı İzmir’deki ‘Skydive Efes Okulu’nda veriliyor.

Wingsuit sporu Türkiye’de pek fazla tanınmıyor. Youtube kanallarında yayınlanan videolar sayesinde bilinirliği artı. Sporunun resmi olarak bir kuruluş ya da topluluğu da yok.

DÜNYANIN EN TEHLİKELİ SPORU

Türkiye’de wingsuit sporunu yapan sporcu sayısı çok değil. Bu sporculardan biri de Mesut Turan. 2013’te wingsuit sporuna başlamış ve şu anda kadar 10.003 atlayış gerçekleştirmiş.

Bu atlayışlardan 822’sini vvingsuit ile gerçekleştirmiş. Havacılık sporunda yedinci yılma giren Turan’ın dört ayrı ülkede sporcu lisansı var. Kurduğu “Wingsuit Türkiye” isimli platformla bu branştaki sporcuları bir çatı altında toplamış. Farklı ekstrem sporla da ilgilenen Turan, yıllar önce izlediği videolardan etkilenerek skydive’e başlamış. “Türkiye’de, uçak helikopter, balon ve hava taşıtlarından vvingsuit ile atlayış yapabilen 25-30 arasında sporcu var” diyen Turan, Türk Hava Kurumu bünyesinde profesyonel vvingsuit uçuşu yapabilen 10-15 kişi olduğuna vurgu yapıyor.

Havacılık sporları içerisinde 18 yaş sınırı var. Ancak vvingsuit için herhangi bir sınırlama yapılmamış. Sporcunun tecrübe kazanması için gerekli paraşüt eğitimlerini aldıktan sonra başlanılması tavsiye ediliyor. Turan, vvingsuit sporunu kıyafet ve ekipman olarak iki kola ayırıyor. Bu ekipmana iki farklı paraşüt sistemi takılarak farklı branşlarda atlayışlar gerçekleştirilebildiğini söylüyor. Bu atlayışlar, “Wingsuit Skydive” ve “Wingsuit BASE Jump”. Wingsuit BASE Jump, uçuşları yüksek dağlardan ve sabit noktalardan olan atlayışlara deniyor ki en tehlikelisi. Wingsuit Skydive ise, hava taşıtlarından atlanılan uçuşlara verilen ad.

“ÇOK KAZA YAŞANDI”

Wingsuit Skydive uçuşunu gerçekleştirebilmek için lisanslı sporcu olmak ve atlayışların onaylı kayıtlı defteri ile ispatlamak gerekiyor. Wingsuit BASE Jump ise, aksine kuralsız ve kişinin kendi kararı ile yaptığı uçuşlar olduğu için herhangi bir yerden izne ihtiyaç duyulmuyor. Bu türde kaza ve ölüm riski oldukça yüksek. Bu sporun eğitimini, kendini ispatlamış ve profesyonel pilotlardan almak gerekiyor. Turan, Wingsuit BASE Jump uçuşunu İsviçre Alplerinde Walenstadt bölgesinde gerçekleştirirken, ayağının kayması sonucu ölüm tehlikesiyle karşüaşnuş. “Wingsuit BASE Jump sporu çok fazla tecrübe ve özel eğitim gerektiriyor” diyen Turan, sporun tehlikeleri hakkında şunları anlatıyor:

“20 yıl boyunca atlayış sporuyla ilgilenen ve Fransa Alp-lerindeki uçuşu sırasında kayalıklara çarparak hayatını kaybeden Dr. Mehmet Susam yakın arkadaşımdı. Pek çok yabancı arkadaşım ve beraber uçuş gerçekleştirdiğim sporcu hayatını kaybetti. Bunlar arasında profesyonel olanlar da vardı. Son üç yılda çok fazla kaza yaşandı. Çoğu sporcu Wingsuit BASE Jump sporunu yapmak istiyor fakat koşullar, cesaret ve yetenek gibi bazı kriterler oluşmayınca, hedefe ulaşamadan bırakmak zorunda kalıyorlar.”

800 İLE 2 BİN 200 EURO ARASINDA

Wingsuit sporunun en temel ekipmanı -üzerinde giyilen kıyafetler. Bu kıyafetler sporcuya özel olarak dikiliyor. Alman özel ölçülerle üretilen kıyafetin vücuda oturması ve hareketlerini kısıtlamaması şart. Türkiye’de yerli olarak bu kıyafetleri diken bir firma yok. En çok bilinen ve sporcular tarafından tercih edilen Phoenix-Fly, Tony Suits ve S-Fly markalarının Türkiye’de distribütörleri var. Turan, uçuşlarında en çok Slovenya’da üretilen Phoenix-Fly markasını kullanıyor. Kıyafetlerin fiyat aralıkları 800 ile 2 bin 200 euro arasında değişiyor. Sporcular arasında “en iyi marka budur” diye bir söylem yok. Genelde farklı ihtiyaçlara göre ürünler farklı markalardan temin edilebiliyor. Hız, akrobasi, süzü-lüş gibi çeşitli talepleri karşı-layabilen kanat profillerinde pek çok vvingsuit var.

Sporcular uçuşlarını genelde güneşli ve sıcak aylarda yapmayı tercih ediyor. Ancak yağış ve kötü hava koşulları olmadığı sürece vvingsuit sporu her mevsim yapılabiliyor. Türkiye’de bu sporu destekleyen bir firma ya da kuruluş yok. Sadecc yabancı bazı içecek firmaları ya da ekstrem spor ekipmanları satan markalar destekliyor.

Wingsuit sporu en çok İtalya, İsviçre ve Fransa Alpleri’nde yapılıyor. Bunun sebebi ise, dağların yüksekliği, teleferik sistemleri, zirveye kadar giden trenler, geniş alanda faaliyet gösteren modern ve donanımlı arama kurtarma ve ilk yardım birimleri. Genelde sporcular ilk atlayışlarını İtalya’nın kuzeyinde Trento kasabasında bulunan Monte Brento Dağı’ndan gerçekleştiriyor. Sporcuların atlayış esnasında yapabilecekleri hataları tolere edebilecek negatif eğime sahip olduğu için bu nokta seçilmiş.

“TÜRKİYE’DE TOPLAM 50 KIŞI”

Wingsuit sporunu yapan bir diğer isim ise Türk Hava Kurumu (THK) paraşüt eğitmenlerinden Çağdaş Türkmen. Hem vvingsuit pilotu hem de eğitmeni olan Türkmen, Türkiye’deki altı “Skydive Tan-dem” (paraşütle atlama türü) pilotundan biri. THK bünyesinde Türkmen ile beraber vvingsuit sporunu yapan toplam 12 sporcu var. Bunun dışında amatörler ve /askerler dahil Türkiye’de 50 civarında sporcu olduğu bilgisini veren Türkmen, “THK bünyesindeki eğitimler, İzmir-Efes Ha-vaalam’ndaki tesiste veriliyor” diyor. Türkmen, vvingsuit sporunun daha önce eğitimini almış kişilerin kayıt dışı uçuş gerçekleş- Çağdaş tirdiklerini söylüyor ve ekliyor:

“Askeriyede Özel Kuvvetler bünyesinde uçan beş ya da altı bordo bereli arkadaşımız var. Ancak bunu gösteri amaçlı yaptıklarını düşünüyorum. Türkiye’de teknik olarak vvingsuit sporundan hayatını kaybeden yok. Bu spor çok büyük tehlikeler barındırmıyor ancak, vvingsuit BASE Jumping denilen kısmı çok tehlikeli. Bu ayrı bir branş olduğu için yedeği olmayan ve bu iş için dizayn edilmiş paraşütlerle yapılıyor.”

Türkmen, vvingsuit kıyafetlerinin yurtdışında birkaç firma tarafından dikildiğini ve kıyafetlerin ikinci el piyasasının bile olduğunu söylüyor. Ancak sporcunun üzerine göre dikilmiş kıyafeti sipariş etmek en risksiz olarak kabul ediliyor.

UÇAN KADIN KARTAL

Türkiye’de vvingsuit sporuyla ilgilenen kadın sporcu sayısı erkek sporcu sayısıyla neredeyse eşit.

Bu sporculardan biri de Yaşam Doğu. 20 yıldır ekstrem sporlarla ilgileniyor. 2010’dc vvingsuit ve vvingsuit BASE’e merak duymaya başlamış. Daha sonrasında ise, iki kız arkadaşıyla beraber vvingsuit tulumu satın almış. Türkiye’de Efes Atlayış Merkezi’nde skydiving paraşütü ve Ölüdeniz Hava Oyunları’nda BASE paraşütü ile wingsuit uçuşu gerçekleştiriyor.

Doğu, “Türkiye’de vvingsuit yapan 10’a yakın kadın sporcu olduğunu tahmin ediyorum. Yabancı ülkelerde bu sayı çok daha fazla” diyor ve kadınların, erkeklerden farklı olarak bir avantajını ya da dezavantajını görmediğini söylüyor ve “Türkiye’de vvingsuit diğer atlayış branşları kadar yaygın değil. Birinci dünya ülkeleri sporcuları, wingsuit branşında kendilerini oldukça geliştirmiş dürümdalar” diyor.

Point Break Filminin Kahramanı

Patrick Svvayze ve Keanu Reeves’in başrollerini paylaştığı 1991 yapımı aksiyon filmi Point Break, adrenalin dolu sahneleriyle seyircinin dikkatini çekmişti. İçeriğinde sörf, vvingsuit, snovvboard, tırmanış ve motosiklet gibi ekstrem sporları konu alıyordu. O sahnelerin arka planında ise dalında başarılı sporcular var. Red Bull Air Force ekibinde yer alan ve son 13 yıldır takımının hava koordinatörlüğünü yapan Jon DeVore da onlardan biriydi. Point Break’in fragmanında bile dikkat çekmeyi başaran vvingsuit sahnesinin asıl kahramanı oydu. Başarılı pilot, filmin vvingsuit uçuşu anlarında dublörlük yaparak, sahnenin izleyiciye daha etkileyici ve gerçekçi görünmesini sağlamıştı.

Havadan ve Karadan

Wingsuit Skydive (Hava taşıtlarından atlayış): Bu spor branşı için ilk adım skydive eğitimi (AFF-Accelerated Free Fail) almak ve serbest paraşütçü olmak. Daha sonra 200 atlayış yapmak ve FAI-C lisansına sahip olmak gerekiyor.

Wingsuit BASE Jump (Serbest atlayış): Yüksek dağlardan ve sabit noktalardan atlayarak yapılan bu branş için tecrübeye sahip olmak ve BASE Jump eğitimi almak gerekiyor. Atlayış için en az 500 metre yüksekliğe ihtiyaç var. Ne kadar yüksekten atlayış yapılırsa uçuş süresi o kadar uzun oluyor. Türkiye’de en çok tercih edilen noktalar Kayseri, Erzincan ve Güneydoğu’da bulunuyor.

Wingsuit Hakkında

Wingsuit, dünyanın en tehlikeli sporu olarak kabul ediliyor. Bir uçaktan paraşütle atlamaktan 45 kat daha tehlikeli olduğu iddia ediliyor.

■ İstatistiklere göre dünya genelinde her 100 bin wingsuit atlayışında bir ölümlü kaza, her 500 atlayışında bir ciddi yaralanma vakası yaşanıyor.

■ Güvenli bir vvingsuit uçuşu için alınan eğitimlerde, iki yıl içinde yaklaşık 200 serbest düşüş atlayışı yapılıyor.

■ Türkiye’deki grup halinde ilk vvingsuit atlayışı, Temmuz 2015 tarihinde Erzincan’ın Kemaliye ilçesinde düzenlenen 37. Uluslararası Kültür ve Doğa Festivali’nde yapıldı. Festivale katılan Amerikalı vvingsuit sporcuları, yaklaşık 200 kilometre hızla uçarak paraşütle Karasu Nehri’ne iniş yaptı.

■ Wingsuit sporunun en çok yapıldığı ülkeler ABD, Fransa, Norveç ve Rusya’dır.

■ VVingsuit kıyafetinin mucidi Fransız paraşütçü Patrick de Gayardon, rekor yüksekliklerden atlayan bir paraşütçüydü. 13 Nisan 1998 tarihinde Havvaii’de bir vvingsuit tasarımını denerken yaşanan kazada, 38 yaşında hayatını kaybetti.

■ Wingsuitin, Avustralya’da yaşayan ve boyları 45-90 santimetre arasında değişen “uçan sincaplardan” esinlenilerek ortaya çıktığı belirtiliyor.

■ Wingsuit sporcuları, bazı film çekimlerinde dublör olarak kullanılıyor. Havadan heyecanlı görüntü çekebilmek için de vvingsuit sporcuları kullanılıyor.

■ Tarihte kanat takarak uçmayı başaran ilk insan Hezarfen Çelebi’dir. Çelebi, 1632 yılında kanat benzeri aparatlarla Galata Kulesi’nden Üsküdar’a kadar 3.3 kilometre uçmuştur.

■ 5 Mayıs 2013 tarihinde Everest’te 7220 metreden vvingsuit ile atlayan Rus Valery Rozov, “en yüksek noktadan vvingsuit atlayışı” rekoru kırdı.

■ 22 Mayıs 2017 tarihinde İngiliz Fraser Çorsan, bir vvingsuit atlayışında saatte 396.86 kilometre hıza ulaşarak “en hızlı wingsuit atlayışı” rekoru kırdı.

■ Wingsuit kıyafetlerinin fiyatları, tasarımı ve özelliklerine göre 5 ila 10 bin TL arasında değişiyor. Wingsuit eğitimlerinin toplam maliyeti ise 15 ila 25 bin TL civarında.

Kaynak: www.makaleler.com

Yurtiçi ve dışındaki wingsuit atlayış noktaları

• İtalya / Monte Brento
• İsviçre Alpleri / Lauterbrunnen Vadisi
• İtalya Alpleri / Paganeila ve Rino Pisetta
• Fransız Alpleri /Aîguilie du Midi
• Rusya
• Çin
• Norveç
• Amerika Birleşik Devletleri (ABD]
• Erzincan / Kemaliye
• Eskişehir / Sivrihisar
• İzmir /Selçuk
• Nevşehir / Kapadokya
• Muğla / Fethiye-Ölüdeniz
• Kayseri / Yahyalı

Prof. Dr. Ahmet KARABULUT / Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı
“Wingsuit, kalp-damar sağlığını etkiliyor”

Düzenli spor yapmak kalp ve damar hastalığı riskini azaltan en önemli etkenlerden biri. Günlük 30-40 dakika uygulanacak tempolu yürüyüş, bisiklet ve yüzme gibi sporlar kalp krizi gelişimi riskini azaltıyor. Ülkemizde de uygulanmaya başlanan vvingsuit gibi adrenalini artıran sporlar ise kalp ve damar sağlığını tehdit ediyor. Bu tür sporlar sırasında, kanda artış gösteren adrenalin, kortizol gibi stres hormonları, kalp ritmi ve kan basıncında ani artışlar yaparak ritim bozuklukları ve kalp krizini tetikleyebiliyor. VVingsuit sporu, çoğunlukla kalp-damar hastalığı riski düşük gençler tarafından yapıldığından, bu grupta kalp krizi gelişme riski nispeten düşük. Diğer spor branşlarına göre ölüm oranı yüksek olan bu sporda, kayıpların çoğunluğu malzeme ve atlanan bölgenin olumsuz şartlarına bağlı oluşuyor. Adrenalin sporları ile uğraşan bu grup sporcularda yapılan bir araştırmada, katılımcıların üçte birinde bulantı, baş dönmesi, çarpıntı ve göğüs ağrısı geliştiği saptanmış.

Yine bu grup hastalarda ciddi aritmi gelişme oranı yüzde 3 civarında olup, ölümcül seyredebiliyor. Bu nedenle yüksek adrenalin sporları yapan gençlerin kalp muayenesinden geçmeleri, gizli kalmış bir hastalığı ortaya çıkarabiliyor. Damar hastalığı saptanan ya da kalp krizi geçirmiş kişilere ise bu tür sporlar kesinlikle önerilmiyor.

İlknur YILMAZ / Uzman Klinik Psikolog
“Yaptım, başardım demenin son noktası”

Bazı psikolojik araştırma sonuçları, günümüz modern insanının kapalı mekanlarda, yapay ve mekanik bir hayat sürmesi nedeniyle adrenalinli yaşamaya daha çok ilgi duyduğunu gösteriyor. Kalabalık şehirlerde yaşayan insanlar, daha edilgen olmaya başladı. Gündüz çalışan, akşam evde dizi-fılm izleyen, sosyal medyada saatler geçiren bir profil yaygınlaşmaya başladı. Bu durum insanlarda sıkışmışlık hissi yaratıyor. Günümüz insanı da sıkıcı ve pasif hayatını canlandırmak, “yaşadığını hissetmek” motivasyonuyla değişik arayışlara giriyor. Wingsuit gibi deneyimler de bunu kişiye maksimum derecede yaşatıyor. Gündelik yaşamda ifade edilemeyen duygular, bir başkasıyla halledilemeyen durumlar, korkular ve kaygılar, kişileri farklı deneyimlere itebiliyor.

Geçmiş aile öyküsünde, kişi ancak yüksek başarı gösterdiğinde ebeveynleri tarafından onay görüp takdir aldıysa, yetişkin hayatında “performans” odaklı olabilir. Bu, kişinin kendi fiziksel sınırlarını ve potansiyelini son noktalara kadar kullanmasına neden olabilir.

Kendisini boşluğa bırakıp, ölüme meydana okumak, “Yaptım, başardım!” demenin en uç şekli sayılabilir.

Standart başarılar yerine tehlikeli, ölümcül etkinlikler vasıtasıyla, kişi sürüden ayrılır bir bakıma. Yapılan bir başka araştırmaya göre vvingsuit yapan kişiler bu spor aracılığıyla kendi sınırlarını bilmenin, etraflarındaki çevresel koşullara odaklanmanın, koordinasyonun hayati önemini vurgularken, içlerindeki hırslı tarafı yatıştırdığını göstermiştir. Bir bakıma bu spor, bazı kişiler için terapi işlevi görüyor diyebiliriz.

Ayşegül Küçükkurt Zor