Tereyağı Nedir?

Tereyağı

Tereyağı hayvansal bir gıda maddesidir. Tabiî tereyağının tek hammaddesi süttür. İlk tereyağının üretiminin tarihi konusunda kesin hiçbir bilgi yoktur. İlk insandan bu yana kullanılıyor olması, aslında son derece tabiî bir durumdur. Eldeki verilere göre tereyağı Ortaçağın çok önemli ticari maddelerinden biridir.

19. yüzyılda endüstri devrimi ile birlikte, büyük mandıra ve tereyağı işletmelerinin türemesiyle, tereyağı üretimi de bir sanayi aracına dönüştürüldü. Tabiî tereyağının bileşiminde; yüzde 82 oranında süt yağı, su, süt şekeri, mineraller, kolesterin, suda çözülmüş vitaminler, protein, asitler, tabiî aromalar ve proteinler vardır. 100 gr. tereyağının besin değeri yaklaşık 740 kcaldir. Yağın hafif sarı ve beyaz olmak üzere iki renkte olması ihtimal dâhilindedir. Yağ elde etmek için sütü alman hayvan; yeşil renkli canlı besinler tükettiğinde yağın rengi sarıya daha yakın, kurumuş tahıl sapı veya samanı ile beslendiğinde ise yağın rengi beyaza daha yakın olur. Ancak, günümüzde yeşil otla beslenen hayvan sayısı nadiren görüldüğünden, sarı renkli tereyağ-ları, yapay kimyasal renklendiricilerle sarartılır. Özellikle ‘Trabzon yağı’ ismiyle satılan yağların çoğunluğunun, Trabzon ili ile bir ilgisi yoktur; bunlar renklendiricilerle sarartılmış ürünlerdir. Görüştüğümüz birçok üretici, bu durumu teyit etmektedir.

Günümüzde, özellikle ineklere GDO’lu soya ve mısır ile diğer hayvansal katkılar yedirildiğinden, mümkün oldukça köylerde meralarda otlayan hayvanların yağlan ve özellikle keçi sütünden yapılmış yağlar tercih edilmelidir. Köylerde tereyağı sütün yoğurda dönüştürülmesinin ardından, turfan veya yayıkla çalkalanarak, ayran ve yağa dönüştürülmesi ile elde edilir. Kaya tuzu ile tuzlanarak, soğuk ortamlarda saklanır. Yayık ayranından elde edilen tuzlanmış tereyağının özel bir kokusu vardır, tuzlu ve ekşimsidir. Tereyağı, Efendimiz’in (s.a.v.) de sevdiği yağlardandır. Bu durumu, Büsr es-Sülemi’nin (r.a.) iki oğlu şöyle anlatıyor: “Rasülullah (s.a.v.) yanımıza girdi. Biz kendilerine tereyağı ve hurma ikram ettik. Aleyhissalatü vesselam, yağla hurmayı severdi’.