Okul Alışverişi Beklemede

2020-2021 eğitim öğretim yılı, 31 Ağustos 2020 Pazartesi ‘uzaktan’ başladı. TRT EBA ve canlı dersler kanalıyla uzaktan eğitime başlayan 18 milyona yakın öğrenci, 1 milyona yakın öğretmen, 21 Eylül’de okulların açılmasını bekliyor. Covid-19 pandemisi nedeniyle yaklaşık 3 ay okullarından uzak kalan milyonlarca öğrenci, gerçekten 21 Eylül’de okullarına kavuşabilecekler mi? Milli Eğitim Bakanlığı bunun için aylardır hazırlıklarını sürdürse de pandemide ikinci dalga endişesi, bu soruya net bir yanıt vermeyi zorlaştırıyor.

OKUL HEYECANI YOK

Okulların açılış tarihiyle ilgili soru işaretleri, her yıl okul alışverişiyle ağustos ve eylül aylarında coşan piyasalarda istenilen heyecanı yaşatmadı. Pandemi nedeniyle zor günler geçiren ve haziran ayından itibaren toparlanmaya başlayan piyasalar, henüz back to scholl denilen okul alışverişinden istediği katkıyı sağlayamadı. Genelde Ağustos ayında özel okulların açılmasıyla birlikte okul alışverişinin olumlu etkisini hisseden reel piyasalar, ümitle öğrencilerin okula gitmelerini, velilerin de alışveriş noktalarına gelmelerini bekliyor. , özel okullarda verilse bile devlet okullarında henüz ihtiyaç listesi verilmedi. Veliler, “bekle-gör” psikolojisi nedeniyle alışverişi ağırdan alıyor. Sektör temsilcileri okul için hazırlıklarını yaptıklalarını okulların açılması netleşirse eylül ayının ikinci, ekimin ilk yarısında piyasaların okul alışverişinin katkısını görebileceğini düşünüyorlar.

AK PARA GİRECEK

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonumun yaptığı araştırmaya göre okulların açılışıyla her yıl piyasaya 25-30 milyar dolar arası bir sıcak para giriyor. Bu paradan da kırtasiyeden berbere konfeksiyoncudan ayakkabıcıya kadar birçok esnaf yararlanıyor. Matbaalar da kitap ders ve yardımcı kitap basımından kaynak sağlıyor. MEB’e ilişkin denetim raporuna göre, örneğin 2018-2019 eğitim öğretim yılında öğrencilere dağıtılan ders kitaplarının basımı için Milli Eğitim Bakanlığı’nın kasasından 889 milyon TL çıktı. Bunun 290.8 milyon TL’lik bölümü basım işinin ihale yolu ile devredildiği özel şirketlere gitti. Yardımcı kitap, test, okuma kitabı gibi materyaller de düşünüldüğünde basım işinin ne boyutta olduğu anlaşılıyor.

ASLAN PAYI KIRTASİYENİN

Türkiye’de eğitim-öğretim döneminin başlamasını iple çeken sektörlerin başında kırtasiye geliyor. Türkiye’de irili ufaklı 10 bine yakın kırtasiye bulunuyor. Sektördeki 350’ye yakın bayi ve toptancı üzerinden dönen yıllık cironun yüzde 20’sinin ‘back to school’ dönemi denilen ağustos-eylül aylarında yapıldığı biliniyor. Bu yıl takvim biraz sarktığı için kırtasiye de umduğunu bulamadı.

Aslında kırtasiye sektörü, yılın ilk çeyreğinde yıllık siparişlerinin yarısına yakınını vermiş, toptancılar çekleri toplamıştı. Gıpta Group Yönetim Kurulu Başkanı Vecdet Şendil, pandemi-den sonra sektör ürünlerine yüzde 25-50 arası ek vergiler getirildiğini, bunun da ticareti daha kontrollü hale getirdiğini belirterek sözlerine başlıyor. Pandeminin yoğun olarak yaşandığı dönemde çocukların evde kalması nedeniyle puzzle, resim defteri ve boya gibi ürün satışlarının devam ettiğini belirten Şendil, okul alışverişinin sektöre katkısını şöyle anlatıyor: “Geldiğimiz noktada perakendecilerin bir kısmı tedirgin. Normalde perakendeciler yıllık alışverişlerinin yüzde 20-30’unu tem-muz-ağustos aylarında yapar ve eksiklerini tamamlarlardı. Şimdi okulların açılması konusundaki tereddüt, kırtasiyelerde ürün alma noktasında soru işaretleri oluşturuyor. “Aldığım malı satamazsam” diye tedirgin olan kırtasiye perakendesi temkinli davranıyor. Veliler de sektör de bekle-gör durumunda. Okullar 21 Eylül’de açılırsa, eylül sonu, ekim başı ihtiyaçlar tamamlanır. Biz Gıpta Grup olarak ürettiğimiz defterler, suluboyadan delgeçe kadar Uzakdoğu’dan yaptığımız tedarikle hazırlıklarımızı yaptık, gelecek sipariş-leri bekliyoruz.”

DISCOUNTLARIN PAYI YÜKSELDİ

Kırtasiye ürünlerinde son yıllarda özellikle discount marketlerin payı artıyor. Okul dönemi kırtasiye alışverişinin yüzde 40’ının zincir marketler kanalıyla yapıldığı tahmin ediliyor. Zincir marketler okul alışverişi için çeşitlerini yıldan yıla artırıyor, örneğin Migros anaokulundan üniversiteye kadar tüm öğrencilerin okulda ihtiyaç duyabileceği 700’ü aşkın ürün seçeneğini müşterilerine sunuyor.

Yalnızca kırtasiye ürünleri değil tabletten fotokopi cihazına, yazıcıdan mouse’a teknoloji ürünlerini Migros’ta bulmak mümkün. Hatta bu yıl Migros mağazalarının kasalarından ve Migros Sanal Market’ten alınabilen PNR kodları ile Amerikan Kültür ve Ingiliz Kültür tarafından online olarak düzenlenen dil kursu bile satın almak mümkün. 4 kur dil kursunun ücreti 449.90 lirayken, buna 2 aylık online eğitim koçu hizmeti eklendiğinde ücret 949.90 liraya çıkıyor.

ONLINE ARTIYOR AMA…

Dünyaca ünlü outdoor markaların Türkiye distribütörü olan TES Konfeksiyon, çanta, spor ayakkabı ve suluklarıyla okul alışverişinden her yıl önemli pay alan firmalardan. TES Konfeksiyon Yönetim Kurulu Başkanı Erman Halaçoğlu, back to scholl alışverişinin bu yıl çok düşük gittiğini belirtiyor. Uzaktan eğitimin başlamasının alışverişe önemli bir katkısının olmadığını söyleyen Halaçoğlu, “Okullar fiziken açılırsa piyasada hareket olabilir. Genellikle okullar açılmadan 3-4 gün evvel alışveriş yoğunlaşır, bir-iki hafta devam ederdi. A AVM’lere bu dönem çok gitmek istemeyen tüketici okul alışverişi için de gelmiyor. Buna karşın online satışların sürekli arttığını söyleyebilirim. Sportworks mağazalarımızın satışlarında da bunu izliyoruz” diye konuşuyor.

EN ÇOK TALEP FOTOKOPİ KAĞIDINA

Online satış sitelerine son yıllarda artan ilgi, pandemi döneminde yoğunlaştı. 7 binden fazla ürün çeşidini müşterilerine sunan istegelsin, okul se-I zonunun gelmesiyle kırtasiye alışveriş verilerini açıkladı. Ağustos ayının ilk ve son iki haftasında yapılan alışverişler incelendiğinde kırtasiye ürünlerinin satışında 3.5 kat artış gözlemlendi. Ataştan flüte, okul çantasından deftere kadar yüzlerce ürünün yer aldığı kırtasiye kategorisinde müşteriler okul sezonunda en çok fotokopi kağıdı satın aldı. Ardından resim defteri, yapıştırıcı, bant, kurşun kalem ucu, tükenmez kalem, koli bandı, çizgili defter, kareli defter, fosforlu kalem, makas, silgi, ambalaj lastiği ve poşet dosya geldi.

YENİ NORMALİN TARZI

Online satışta önümüzdeki 3 yıllık hedeflerine pandeminin yoğun olduğu iki aylık dönemde ulaşan Penti, back to scholl dönemi hazırlığını pandemiyle birlikte değişen ihtiyaçlar ve alışkanlıkları dikkate alarak yaptı. Penti Giyim CEO’su Mert Karaibrahimoğlu, bu dönem yaptıkları hazırlıkları şöyle anlatıyor:

“Türkiye ve dünyada 600 mağazamız ve www.penti.com online satış sitemiz üzerinden milyonlarca kadın, çocuk ve genç hedef kitleye ulaşıyoruz. Covid-19 pandemisiyle birlikte değişen ihtiyaçlar ve alışveriş alışkanlıklarını analiz ederek, bu yıl back to school dönemine ‘yeni dönemin yeni tarzı’ olarak ifade ettiğimiz yeni bir koleksiyon karması ile giriş yaptık. îster okul, ister sokakta ya da evlerde rahatlık ve konforla birlikte sezonun yeni koleksiyonu ‘BU4U’yu gençlerin beğenisine sunduk. Koleksiyon genç hedef kitle ile buluştuğu ilk haftaya oranla satışını 5 katına çıkartarak başarı gösterdi. Ayrıca, yeni dönemde hem evde hem de okulda giyilebilecek ürünlerimiz kullanım olanağı sağlıyor. Tüketicilerimizin talebi beklentimizin oldukça üzerinde” diye konuşuyor.

İT SATIŞI PATLADI

Teknoloji perakendesi pandemiden en az zarar gören sektörlerden oldu. GfK araştırmasına göre teknoloji perakendesi nisan ve mayıs küçülse bile ilk altı ayda yüzde 17 büyüdü. Haziran ayinim da mağazaların açılmaya başlamasıyla birlikte de ay bazında yüzde 41 büyüme kaydedildi. Uzaktan eğitim ve işlerin evden yapılmasının artması uzun yıllardır eksi büyüyen notebook, masaüstü gibi IT ürünlerinin satışlarında büyük bir patlamaya neden oldu. Araştırma gösteriyor ki, IT ürünleri satışı bu yıl ilk kez, Ocak-Haziran döneminde yüzde 71 oldu. Satışların önemli bölümü de online satışlardan geldi. Türkiye’nin en büyük teknoloji perakendecilerinden olan Teknosa’nın rakamları da paralel… Teknosa Genel Müdürü Bülent Gürcan, “E- ticaret kanalında yılın ikinci çeyreğinde 6 kata yakın bir büyüme kaydettik. Nisan ve mayıs aylarında mağazalarımız kapalı olmasına rağmen genel ciromuzu ilk yarıda yüzde 8.7 artırdik. E-ticaretin ciromuz içindeki ilk çeyrekte 10.7 iken, yılın ilk altı ayında yüzde 29.7’ye çıktı. Tüketiciler, iş insanları ve öğrenciler olarak gıda ve sağlıktan sonra teknolojinin ne kadar önemli olduğunu hepimiz anladık.

Bu sene ilk kez bilgisayarlar satış şampiyonu oldu. Eğitime ulaşmak, işlerimizi kolay yapmak için artık bilgisayarlara erişim artık daha önemli. Daha önceki yılların satış şampiyonu olan televizyonlar ise aynı dönemde yüzde 19.5, cep telefonları yüzde 13 büyüdü. Ağustos ve eylülde okulların açılmasıyla birlikte notebook tarafında artışların devam edeceğini öngörüyoruz. Yüksek hızlı ve büyük ekranlı ürünlere yönelim olduğunu gözlemliyoruz.”

Mehmet AKBACAK06LU/ Ayakkabı Dünyası Yönetim Kurulu Başkanı
Hazırlık yaptık, müşterileri bekliyoruz

Mağazalarımızda hem ayakkabı, hem çanta satıyoruz. Hazırlığımızı yaptık, müşterilerimizi bekliyoruz. Okullar açılacak mı, açılmayacak mı? Bu konuda netlik olmadığı için okul alışverişi tam olarak başlamadı. Pandemi nedeniyle zaten yüzde 50 iş kaybımız var. Okul alışverişi başlarsa 15-20 gün yoğun bir alışveriş olur. Eskiden ağustos ayının başında alışveriş başlardı, okullar açıldıktan iki hafta sonrasına kadar da sürerdi. Pandemi nedeniyle bu yıl 31 Ağustos’ta uzaktan eğitim başladı ama 21 Eylül’de okulların açılacağı kesin değil. Okullar açılırsa hemen alışveriş başlar.

Mutlu ERTURAN/ Hepsiburada Ticari Grup Başkanı
Ev konforunda toplu alışveriş imkanı sunuyoruz

Türkiye ve bölgenin lider e-ticaret platformu Hepsiburada olarak, 40’tan fazla kategoride sunduğumuz 30 milyonu aşkın ürün çeşidiyle müşterilerimizin ihtiyacını karşılamaya devam ediyoruz. Bu yıl, ailelerin her türlü okul ihtiyacını ev konforunda topluca yapabilmesi için “Okullar Başlıyor, İndirim Zili Burada Çalıyor” kampanyasını başlattık. Bu kapsamda tüm müşterilerimize kırtasiye ürünlerinden teknoloji ürünlerine, çalışma odası çözümlerinden okulda ihtiyaç duyulacak hijyen ürünlerine kadar, pandemi koşullarının gerektirdiği, hem evden eğitim hem de yüz yüze eğitim aşamalarında ihtiyaç duyulacak tüm ürünlerde geniş seçenek ve avantajlı fiyatlar sunuyoruz. Ayrıca 2-7 Eylül tarihleri arasında Visa kart ile 175 TL’lik okul alışverişi yapanlar anında 20 TL indirim kazanıyor. Bundan önceki yıllarda da her türlü okul ihtiyacını ev konforunda topluca yapmak mümkün olduğu için online alışverişe hali hazırda yönelme vardı ancak bu yıl işin içine “sağlık” girince, online alışveriş daha çok tercih edildi diyebiliriz. Uzaktan eğitim süreciyle başlayan eğitim-öğretim yılında tablet, webcam, çocuk kulaklığı gibi teknolojik ürün grupları ile evde eğitimi 1 j kolaylaştıracak çocuk çalışma masası, çalışma sandalyesi, ders çalışma masası, yazı tahtası gibi önceki dönemde rastlamadığımız ürün grupları öne çıkmaya başladı. Bunun bir sonucu olarak, Hepsiburada kırtasiye kategorisinde bulunan ürünlere talep, geçen seneye göre yüzde 80 oranında artış gösterdi.

Hakan KAYAMAN/ DSR Kategori ve Planlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
Alışveriş uzun zamana yayıldı

Pandemi öncesinde okul alışverişi yoğunluğu, okullar açılmadan önceki ilk hafta ve okulların açılış haftası olmak üzere 1-2 haftaya sıkışıyordu. Şimdi oldukça uzun bir zamana yayılmış oldu. Okullar henüz tam anlamıyla açılmadı. Bu nedenle bu yıl satışlarda artış ya da azalış olduğunu söylemek için erken. Biliyorsunuz ki biz aynı zamanda kırtasiyeciyiz; yılın 365 günü raflarımızda kırtasiye ürünleri tutuyoruz. Aileler, okul ve daha fazlası için aradıkları her şeyi D&R’da bulabiliyor. Okul alışverişi ilk olarak çanta ile başlıyor. Müşterilerimiz genelde daha okul listeleri belli olmadan çanta, kalem kutusu ve matarayı alıyorlar. Boyama, defterler ve yazı-işaretleme ürünleri, diğer ilgi gören ürünleri oluşturuyor. Birbirinden şık, birbirinden renkli ve bol çeşitli okul çantalarını yüzde 50’ye varan indirim fırsatlarıyla müşterilerimizin beğenisine sunduk. Çocukların beğeniyle izledikleri kahramanların lisanslı ürünlerinin yanısıra el becerilerini ve zekalarını geliştiren ürünler de ailelerin ilgisini çekiyor. Seçili boyama ürünlerinde yüzde 30’a varan indirimlerimiz bulunuyor. Velilere bir uyarıda da bulunmak isterim. Fiyatı çok ucuz, ismi duyulmamış markalardan kaçınmak gerekiyor. Bu tarz ürünler, çocuklara zarar verebilecek, birçok ağır zehirli kimyasal içerebiliyor.

Deniz ALKAÇ / Metro Türkiye Satın Almadan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi
Hibrit modele göre alışveriş yapılıyor

Metro Türkiye olarak, bu yıl da çocuklarımızın hem yüz yüze hem de uzaktan eğitimi ihtiyaçlarını düşünerek hazırlık yaptık. Buna göre tüm kırtasiye, çanta, ayakkabı ve tekstil ürünlerine ek olarak PC, tablet, printer, kartuş gibi uzaktan eğitim ihtiyaçlarını ve çocukların evlerde masa başında geçirecekleri uzun süreleri göz önünde bulundurarak rahatlığı sağlamak adına ergonomik koltuk, masa, kitap dolabı ve yazı tahtası gibi ürünleri de satış sunduk.

Ayrıca yüz yüze eğitimin başlaması durumunda öğrencilerin ihtiyaç duyacakları maske, dezenfektan, siperlik gibi hyyen ürünlerimiz de bulunuyor. Pandemi nedeniyle eğitimin kısmen de olsa uzaktan devam etme ihtimali sebebiyle velilerin hem geleneksel hem de çevrimiçi eğitim yöntemlerinin harmanlandığı hibrit eğitim modeline yönelik alışveriş yaptıklarını görüyoruz. Yüz yüze eğitimin başlangıç zamanının ertelenme ihtimalini göz önünde bulunduran velilerin klasik kırtasiye ürünlerine olan talepleri öncelik sıralamasında ilk sıralarda yer almıyor. Evden eğitimde eksik kalan kırtasiye dışı ihtiyaçlar daha fazla ön planda tutuluyor.

Bazı okullar listeleri paylaşmış olsa da veliler ağırlıklı olarak uzaktan eğitim yapılacağını bekledikleri için okullarda kullanılacak kırtasiye ürünlerini satın almak için acele etmiyor.

RAHİME BAŞ UÇAR