Korunma Yöntemlerinde Yeni Nesil
Türkiye’deki kadınların büyük kısmı doğum kontrolünde geleneksel yöntemleri tercih ediyor. Oysa rahim içi araçlardan doğum kontrol ilaçlarına kadar korunma yöntemlerinde pek çok yenilik yaşanıyor.
Doğum kontrol yöntemlerinde başta spiraller olmak üzere teknoloji ilerledikçe kadınlar açısından şartlar da iyileşiyor. Örneğin yeni nesil spiraller rahim tepesine tutturulabiliyor ve bu durum rahim içine yerleşememe riski bulunan eski spirallere göre avantaj sağlıyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Fatih Şendağ ile hem doğum kontrol yöntemlerinin Türkiye’deki kullanım durumunu hem de yeni nesil yöntemlerin sağladığı avantajları konuştuk.
KADINLAR AÇISINDAN DOĞUM KONTROL YÖNTEMLERİ KAÇA AYRILIYOR?
Modern doğum kontrol yöntemlerini bariyer yöntemleri
(hormonlu veya hormonsuz ve hormonal yöntemler (hap, deri atı implant ve enjeksiyonlar) olarak üçe ayırabiliriz. Geleneksel yöntemler ise geri çekme ve takvim yöntemidir.
En çok tercih edilen ilk üç yöntem hangileri?
Türkiye’de halen 100 kadından 40’ı herhangi bir yöntem kullanmıyor, 60 kadının da yaklaşık yarısı hala geleneksel yöntemleri tercih ediyor.
Modern yöntemlerde ise ilk sırada rahim içi araçlar, ikinci olarak kondom ve üçüncü sırada doğum kontrol hapları geliyor.
TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ KULLANIM ORANLARINI KARŞILAŞTIRABİLİR MİSİNİZ?
Türkiye’de daha çok rahim içi araçlar kullanılırken Avrupa’da, Amerika’da, Kanada’da doğum kontrol hapları daha fazla kullanılıyor. Türkiye’de doğum kontrol haplarının kullanım oranı yüzde yedi civarında. Yine Batı ülkelerinde rahim içi araç yüzde üç-dört civarında kullanılırken Türkiye’de yüzde 20 civarında rahim içi araç tercih ediliyor.
SPİRALLER KONUSUNDA DEĞİŞİKLİK YAŞANDI, YENİ NESİL SPİRALLERİ ANLATABİLİR MİSİNİZ?
Klasik T şeklindeki bakırlı spiraller, doğum kontrol yöntemleri arasında önde geliyor. Ülkemizde doğum kontrolü uygulayan üç kadından biri bu T şeklindeki spirali kullanıyor. Ancak kramp tarzı ağrılardan kanamayı artırmasına hatta kayıp düşmesine dek bazı olumsuzluklara yol açabiliyor.
Avrupa’nın ardından ülkemizde de uygulanmaya başlayan yeni nesil spiral, düz çubuk şeklinde ve daha az bakır içeriyor. Koruma oranı ise diğer spirallerle aynı. Beş yıllık koruma sağlıyor, hormon içermiyor. Klasik spiraller rahim içine tutturulamaz iken bu yeni spiral rahim tepesine tutturuluyor.
SPİRALLERİN TERK EDİLME NEDENLERİ ARASINDA KANAMA VE AĞRI VARDI, ŞİMDİKİ DURUM NEDİR?
Pek çok kadın kanamayı artırmasından kramp tarzı ağrılara yol açmasına ve kayıp düşmesine dek bazı olumsuzluklardan dolayı rahim içine yerleştirilen ve T şeklinde plastik bir çubuk olan spirali terk edebiliyor. Bu nedenlerle terk oranı yüzde 20’lere kadar çıkıyor. Mevcut spiral kanama miktarını artırarak demir eksikliği anemisi riskine de yol açabiliyor.
Belçika’dan Dr. Dirk VVildemeersch’in geliştirdiği ve Avrupa’da çok yaygın kullanılan yeni nesil spiral artık Türkiye’de de uygulanmaya başladı. Bu yeni nesil spiralin, diğer klasik bakırlı T spirallere göre avantajlarını şöyle sıralayabiliriz:
Kanama miktarını artırmıyor.
Kramp tarzı ağrılar daha az yaşanıyor.
Her türlü rahim şekli ve büyüklüğünde uygulanabiliyor.
Yöntemi terk etme oranı oldukça düşük. Rahime tutturulduğu ve rahim kasılmalarına yol açmadığı için spiralin kayması veya düşmesi riski son derece az.
KİMLER SPİRAL KULLANAMAZ?
Rahimde şekil bozukluğu, cinsel yolla bulaşan hastalık riski yüksek ve çok eşli olan kişilere doğum kontrol hapı veya kondom kullanımı öneriyoruz.
DOĞUM KONTROL HAPLARI KONUSUNDA NASIL GELİŞMELER YAŞANIYOR?
Doğum kontrol haplarında hormon dozları oldukça azaltıldı. Yeni moleküller geliştirildi. Yan etkileri daha az olan, daha az kanama düzensizliği yapan haplar bulunuyor.
PEKİ, KİMLER DOĞUM KONTROL HAPI KULLANAMAZ?
35 yaş üstünde günde 15 adetten fazla sigara içen, damar tıkanıklığı geçirmiş olanlar, ağır kalp hastalığı, kontrolsüz diyabeti, karaciğer hastalığı veya damar içi pıhtılaşmaya genetik eğilimi olanlar kullanamaz.
ÜÇ AYLIK İĞNELERİN TERCİH EDİLME ORANI NEDİR?
Üç aylık iğnelerin tercih edilme oranı düşük. En büyük sorun ciddi adet düzensizliği ve kemik erimesi riski yaratması. Bazen çok ciddi adet kanamalarına da yol açabiliyor. Doğum kontrol yöntemlerinin mutlaka kişiye özgü olması gerekiyor. Her yöntem herkese uygun olmayabilir.
DOĞAL KORUNMA YÖNTEMİ HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?TAKVİME DAYANARAK YÜZDE 100 KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?
Doğal veya geleneksel yöntemlerle korunanlarda gebe kalma riski yani başarısızlık oranı yüksek. Bunlar, bizim önerdiğimiz yöntemler değil.
Biz modern korunma yöntemlerini öneriyoruz.
ERTESİ GÜN HAPLARININ TERCİH EDİLME ORANI VE SIKLIĞI NEDİR?
Ertesi gün hapları bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalı.
Rutin olarak değil, sadece gebelik şansının yüksek olduğu dönemdeki korunmasız ilişki durumlarında kullanılması gereken bir doğum kontrol yöntemi. Başarı oranı yüzde 80-85.
HANGİ YAŞTA, HANGİ DOĞUM KONTROL YÖNTEMLERİ TERCİH EDİLİYOR?
Genç yaşlarda doğum kontrol hapları, ileri yaşlarda spiral daha çok tercih ediliyor.
