Koronavirüste Doğru Bilinen Yanlışlar

COVID-19, bizi çok korkuttu. Hakkında bilgi almaya çalışıyoruz ama ortada bir bilgi kirliliği var. Tıp ile ilgisi olmayan insanlar, televizyon ekranlarına çıkıp bir şeyler söyleyebiliyor. Biz burada son sözü, en yetkili örgüte bırakıyoruz. 1948’de kurulan, Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Sağlık Örgütü’ne… Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde olan ve 150 ülkede şubeleri bulunan örgüt WHO (World Health Organisation), “doğru bilinen yanlışları” açıklayarak en iyi bilgilendirme yöntemini uyguluyor.

❖ Güneşli hava veya 25 dereceden daha sıcak hava, koronavirüs hastalığını önler.

YANLIŞ

Hava güneşli veya bulutlu, soğuk ya da sıcak, hiç bir şey fark etmez, koronavirüs hastalığına yakalanabilirsiniz.

Kuzey yarıküre soğuğu yaşarken güney yarıküre yaz mevsimindeydi. Ama Güney Amerika, Afrika ve Avustralya’dan da hastalık haberleri geldi.

Güneşe ya da sıcağa güvenmeyin. Tek korunma yolu, temiz olmak, ellerle yüze dokunmamaktır.

❖ Hastalığı yenebilirsiniz. Ama virüs ömür boyu vücudunuzda kalır.

YANLIŞ

Evet, iyileşmek mümkün. Bütün dünyada 200 bine yakın hasta iyileşti. Bunun için güçlü bir bağışıklık sisteminiz olması, kalp/damar, böbrek, astım, diyabet gibi rahatsızlıklarınızın olmaması gerekir. Gençler bu mücadeleyi kaybedebiliyor, yaşlılar kazanabiliyor. Hastalığın bütün belirtileri bittiğinde sizde artık virüs bulunmuyor demektir. Ama bu, tekrar virüs kapmayacağınız anlamına gelmiyor. Öksürük, ateş, nefes darlığı gibi şikayetlerinizi önce sağlık birimlerine telefonla bildirmelisiniz. Sıradan bir soğuk algınlığınız olabilir. Önce hastaneye gidip boşu boşuna başka virüsler kapmaym.

❖ Öksürmeden ya da herhangi bir rahatsızlık duymadan nefesinizi 10 saniye boyunca tutmak, sizin koronavirüs hastalığından ya da başka bir solunum yolu hastalığından muaf olduğunuz anlamına gelmez.

DOĞRU

Hastalığın en çok görülen belirtileri, kuru öksürük, yorgunluk ve ateştir. Nefes darlığınız olmayabilir. Ama bazı vakalarda zatürre gibi solunum yolu hastalıkları, beraberinde gelir.

Hastalığınız olup olmadığını kesinleştirmenin tek yolu, laboratuvar testleridir. Nefes alıp verme egzersizleriyle hastalığı anlamaya çalışmayın. Durumunuz daha kötü, hatta daha tehlikeli hale gelebilir.

❖ Soğuk hava ve kar, koronavirüsü öldürebilir.

YANLIŞ

Soğuk hava, virüsü ya da diğer hastalık mikroplarım tamamen ortadan kaldırmaz, insan vücudunun sıcaklığı, yaz olsun kış olsun, 36.5-37 derece arasında kalır. Virüsün yayılmasında da öldürülmesinde de dış ortam sıcaklığının hiçbir rolü yoktur. Bütün mesele, insanların bağışıklık sisteminin yazın güçlenmesi, kışın zayıflamasıdır (Portakal, greyfurt, limon, mandalina gibi narenciye meyveleri, toz olmayan kırmızıbiber, brokoli, zencefil, sarımsak, ıspanak, yoğurt, badem, zerdeçal, yeşil çay, kivi, tavuk eti ve ay çekirdeği, bağışıklık sisteminizi güçlendirir).

❖ Alkol, virüsle mücadelede etkilidir.

Hem YANLIŞ, hem DOĞRU

Alkollü içki içerek bu virüsten kurtulamazsınız. Ya başka hastalıklara kapı açarsınız ya da durumunuzu kötüleştirirsiniz. Ama kolonya ile ellerinizi ovuşturursanız, mikroptan arındırmak için iyi bir alışkanlık edinmiş olursunuz. Kolonyanız, etil alkolden yapılmış olmalı ve derecesi de 80 ve üzeri olmalıdır (Fransız Haber Ajansı AFP – Agence France Presse, koronavirüs mücadelesinde Türkiye’nin, kolonya kullanma alışkanlığı sayesinde şanslı olduğunu belirtmişti. Kolonya -Eau de Co-logne- Almanya’nın Köln kentinde icat edilmiş olmasına rağmen Avrupalı’nm kolonya kullanma alışkanlığı Türkiye kadar yüksek ..değildir).

❖ Dayanabildiğim kadar sıcak suyla banyo yaparak virüsten korunurum.

YANLIŞ

Sıcak suyla duş almak ya da sıcak su dolu küvette kalmak, sizin virüsten kurtulmanızı sağlamaz. Daha önce yazdığımız gibi vücut sıcaklığı, 36.5-37 derece arasındadır. Tam tersine sıcak su, size zarar verebilir. Yanabilirsiniz. En iyisi, normal derecede sıcak suyla banyo yapmaktır. Ama banyo yaparken ya da el yıkarken aşırıya kaçmamak gerekir. Aksi halde cildimiz üzerinde bir tabaka oluşturarak bizi zararlı bakterilerden koruyan yararlı bakterileri de söküp atmış oluruz.

❖ Koronavirüs, sivrisinek sokmasıyla yayılmaz.

DOĞRU

Kuzey yarıküre ülkeleri için önümüz yaz. Pek çok ülke, sivrisineklerden endişe duyuyor. Ama .sivrisineklerin bu virüsü yaydığına dair hiçbir bulgu yok. Bu virüs, solunum yollarıyla ilgili. Öksürme ve hapşırma yoluyla yayılıyor.

Siz yine de sivrisineklere karşı önleminizi alın ama virüs konusunda bir kaygınız olmasın.

❖ Kamuya açık lavabolarda bulunan el kurutucu makineler, virüsü öldürür.

YANLIŞ

Bu makinelerin virüs karşısında yapabileceği hiç bir şey yoktur. Tam tersine, ellerinize püskürtülen sıcak hava, başka bakterilerle doludur. Ellerinizi kağıt peçete ile kurulayın. Kağıt peçete yoksa ellerinizin fazla suyunu lavaboya silkeleyin ve gerisini doğal kurumaya bırakın.

❖ Ultraviyole lambaların dezenfeksiyon özelliği, virüsü öldürmekte işe yarar.

YANLIŞ

Hiçbir işe yaramaz. Ultraviyole ışığı (morötesi ışık), elektromanyetik bir radyasyondur. Güneş ışığının yüzde 10’u ultraviyoledir. Güneşte fazla kaldığınızda cildiniz ne kadar yanarsa, ultraviyole lamba altında da aynı etkiye maruz kalırsınız. Hem sizi sterilize etmez hemde zararlı olabilir. Ultraviyole lambalar, bazı gıda maddelerinin işlenmesi sırasında istenmeyen mikroorganizmaları öldürmekte, içme sularını ve meyve sularını sterilize etmekte kullanılır.

❖ Bütün vücuda alkol ya da klor püskürtmek, virüsü öldürür.

YANLIŞ

Hem de son derece yanlış bir işlem olur. Virüs bir kere içinize girdiyse dışarıdan bir işlem yapmanın anlamı yoktur. Hem alkol hem klor, yüzeyleri dezenfekte etmekte kullanılır. Giyeceklerinize bile püskürtmeyin. Böyle bir işlem gerekiyorsa bunu doktorlar yapmalıdır.

❖ Antibiyotikler ve grip ya da zatürre aşılan, virüse karşı korur.

YANLIŞ

Bu aşılar sizi sağlıklı tutar ama koronavirüsü öldürmez. Antibiyotikler de bakteriler üzerinde etkilidir. Virüslere karşı bir şey yapamaz. Bu virüs, vücut için yeni bir saldırgandır ve kendi aşısı olmalıdır.