Gelecek İçin Tahminlerde Bulunanların Tahminleri Ne Durumda

2020 için ne demişlerdi?

“İnsan hayal ettiği müddetçe yaşar ” demişler. Fütüristleri hayal kurma işini mesleğe çevirenler olarak tanımlayabiliriz. 1950 yılından bu yana yaptıkları tahminleri toparladık. Çoğu tahmin tutmamış ama yine de ufuk açıcılar…

GELECEK için tahminlerde bulunmak, insanoğlu için her zaman zor bir uğraş olmuştur. Yapılan tahminlerin çok büyük bölümü de boş çıkmıştır. Şimdi 1950’lere dönelim. Bilim insanları, fütüristler, bazı gazete ve dergiler, 70 yıl sonra neler olacağını nasıl öngörmüşler, bir bakalım. Öngörüde bulunanlar arasında ciddi bilim dergileri de var.

■ Herkesin kişisel helikopteri olacak

Uçan otomobillerden vazgeçtik. Helikopter gibi bir icat varsa, gelecekte herkesin özel helikopteri olacağını söylemek, 1950’lerde inandırıcı bir-tahmindi. İlk sayısı 1902’de çıkan, ABD kökenli, bir milyon 200 bin tirajlı aylık bilim ve teknoloji dergisi Popular Mechanics 1951 yılında, her evin garajında en az bir helikopter olacağına -dair bir tahminde bulunmuştu. Dergide yer alan yazı, 21’inci yüzyılın başlarında iki kişi taşıyacak kadar güçlü, evinizin arka bahçesine inecek kadar küçük bir helikopterden söz ediyordu. Üstelik bu helikopteri kullanmak için pilot olmak gerekmiyordu. Basit bir sınavdan geçip ehliyet almak yeterli olacaktı.
TAHMİN TUTMADI

■ C, X ve Q, alfabeden çıkarılacak

1900’lerde Ladies’ Home gazetesi, Smithsonian Enstitüsü’nün mekanik teknoloji bölümü küratörü John Elfreth Watkins’den, gelecek için tahminlerini anlatmasını istemişti. Watkins’ten yüz yıl sonrası için tahminler soruluyordu. Aynı zamanda bir bilim insanı olan Watkins’in harflerle arası iyi değildi. Tamamen dil üzerine yoğunlaştı. Gazeteye gönderdiği yazıda, “C, X ve Q’nün gelecekte var olmayacağını söyleyebilirim. Bu harfler gereksiz. Er ya da geç, günlük dilimizde olmayacaklar” dedi. Dünyada konuşulan diğer dillerde de sadeleşme yapılacağını ileri sürdü.
TAHMİN TUTMADI

■ Bütün karayolları, yeraltı tüneline dönüşecek

Popular Mechanics’te 1957 yılında çıkan bir makalede, gelecekte bütün asfalt karayollarının, yer altına kaydırılacağı, şehirler arası yollar için bile tüp yolların kullanılacağı iddia edildi. Motorlu araçların sadece evden tüp yola girene kadar yakıt yakacağını, daha sonra tüplerdeki hava akımlarıyla araçların motora ihtiyaç duymadan bir noktadan diğer noktaya emilerek ya da itilerek seyahat edebileceğini belirten dergi, bu öngörüsüne, temiz enerji ve enerji verimliliği konusunda çalışan Honeyweirin bir mühendisini de dahil etti.
TAHMİN TUTMADI

■ Kimse çalışmayacak, herkes zengin olacak

ABD’nin ünlü, haftalık haber dergisi Time, 1966 yılında yaptığı bir değerlendirmede, ekonominin gelecekte çok iyi olacağı, her bireyin çalışmadan işlerini makinelere yaptıracağı ve herkesin zengin olacağı yolunda bir tahminde bulundu. Dergiye göre her birey, parmağını bile kaldırmadan yılda 30-40 bin dolar kazanabilecekti. 1960’lardan söz ediyoruz. Bu rakamlar, günümüzde 300 bin-350 bin dolara karşılık geliyor. Hiç birşey yapmadan ayda 25 bin-29 bin dolar kazanmak demek bu. İrternette blog yazarı olmak, sosyal medyada milyonlarca takipçisi olmak, sitelere reklam almak, YouTube’da fenomen olmak gibi işleri sayarsanız evet. Ama her bireyden söz ediliyor.
TAHMİN TUTMADI

■ Mars’a gideceğiz

Mars keşfedildiğinden bu yana bu kızıl gezegene gitmek, insanoğlunun uzaydaki en büyük hedefi oldu. Bu kez çok gerilere gitmeyeceğiz. 1997 yılında Amerikan Wired dergisinde (teknolojinin kültüre, ekonomiye ve siyasete etkilerini anlatan aylık dergide), Peter Schwartz ve Peter Leyden imzalı bir makalede, Mars’a 2020 yılında gidilebileceği belirtilmişti. 1969’da Ay’ı fethettik. Ama Mars zor bir görev. Ay, dünyamızdan 384 bin km uzakta. Yolculuk dört gün sürmüştü. Ama Mars’ın bizden uzaklığı 55 milyon kilometre. Ay’a olan mesafenin 144 katından söz ediyoruz. Bugünkü teknolojiyle Mars’a seyahat, 6-8 ay sürecek. Bu seyahat için 2025 yılı konuşuluyor.
TAHMİN TUTMADI

■ Herkes çay ve kahve içmeyi bırakacak

Nikola Tesla bir elektrik dahisiydi. Sırp kökenli elektrik ve makine mühendisiydi. ABD’ye göç ettikten sonra bir başka dahi Edison’la birlikte çalıştı. Zamanla iki dahi birbirlerine ters düştüler. ABD’de elektrik santralleri kurulması için Edison’un değil, Tesla’nın sistemi kullanıldı. Tesla aynı zamanda fütüristti. Gelecek için tahminlerde bulunurdu. Konusu dışında tahminler de yaptı. 1937’de insanların 21’inci yüzyıl başlarında artık çay, kahve ve sigara gibi alışkanlıklarından vazgeçeceğini ileri sürdü. Sigara için kısmen haklı olabilirdi ama çay ve kahve için havır.
TAHMİN TUTMADI

■ Yemek yemek artık gerekli olmayacak

Belki inanmayacaksınız ama bu tahmin, 15 yıllık. ABD’li bilim insanı, bilgisayarcı, mucit ve fütürist Raymond Kurzweil, 2020’den itibaren insanların yemek yeme gibi bir ihtiyaçlarının olmayacağını savunmuştu. KurzvveiPa göre nano-robotlar insanların damarlarına sokulacak, bunlar hücreleri besleme görevini üstlenecekti. Yiyecek içecek tüketiminin modası geçecekti. 15 yıl için cesur bir tahmin. Kurzweil, halen 71 yaşında. Amerikan Et Birliği’nin başkanı Gustav Bischoff da 1813 yılında insanların et yemeyeceğini, herkesin 21’mci yüzyılda vejetaryen olacağını söylemişti.
TAHMİN TUTMADI

■ Elektrikli süpürgeler, nükleer güçle çalışacak

Lewyt Vacuum Company’nin başkanı Alex Lewyt, 1955’te elektrik süpürgelerinin nükleer güçle çalışacağını ve cihaz bir kere alındığında ömür boyu değil, nesillerce kullanılabileceğini iddia etti. Ticari açıdan iyi bir fikir değildi. Şirketi birkaç yıl sonra ka-panabilirdi. Ama kendisini pek ciddiye almadılar. Hiç bir müşteri, korktukları böyle bir gücü evlerinde istemezdi. Nükleer güçle elektrik üreten santraller yaptılar, gemi ve denizaltıları çalıştırdılar. Ama değil elektrik süpürgesi gibi ev aletlerine, otomobillere bile uyarlayamadılar.
TAHMİN TUTMADI

■ Ortalama yaşam süresi 100 yılı geçecek

Ray KurzweıTın başka bir tahmini. Teknoloji yaşamı kolaylaştırdıkça insan ömrünün de uzayacağı, ortalama yaşam süresinin yüz yılı aşacağı ileri sürüldü. 2018 itibariyle dünyanın ortalama yaşam süresi 72.6 yıl. Bu rakamı Birleşmiş Milletler bulmuş. ABD’de ise 78.6 yıl. Daha uzun yaşama rakamları santim santim yükseliyor. BM, 2050’de bu sürenin 77.1 yıla çıkacağım tahmin ediyor. Elbette ki günümüzde yüz yaşım geçen on binlerce insan var. Özellikle- ABD’de, Japonya’da ve İskandinav ülkelerinde. Ama bu, bir genelleme değil.
TAHMİN TUTMADI

■ Bilgisayarlar görünmez olacak

Yine Kurzweil. Ona göre bilgisayarlar, büyük ölçüde görünmez hale gelecekler. Duvarlara, masalara, sandalyelere, elbiselerimize, mücevherlere ve hatta vücudumuza gizlenecekler. Klavye ve kablolar çok nadir görülecek. İhtiyacımız olan işlenmiş bilgiler, üç boyutlu olarak gözlüklerimize, retinamıza yansıtılacak. Şu günlerde, bilgisayarların mikroişlemcileri o kadar küçüldü ki, pek çok alanda görünmez oldular. Bazı bilgileri gözlüğümüze yansıtıyor olsak da henüz retinamıza doğrudan projeksiyon yapamıyoruz.
KISMEN DOĞRU

■ Dünyamızın yüzey sıcaklığı artacak

1970’lere kadar böyle bir tahmin yoktu. Bilim insanları o yıllarda dünyanın ısısının bir derece artacağım söylediğinde herkes, “Bir dereceden ne olacak ki?” diye burun kıvırmıştı. Zamanla anlaşıldı ki, bir derece bile çok şey fark ediyordu. Üstelik bu sıcaklık artışı bir dereceyle de sınırlı kalmayacaktı. 1995’te yapılan Hükü-metlerarası İklim Değişikliği Paneli’nde, 2100 yılında sıcaklığın 3.6 derece artacağı tahminleri ileri sürüldü. Ama halen hiç bir hükümet, elini taşın altına koymak istemiyor. Son yapılan Madrid İklim Krizi Konferansından da somut bir önlem çıkmadı.
TAHMİN DOĞRU

■ Otomobiller aylarca yakıt ikmali yapmadan gidecek

20’nci yüzyılın sonlarında bu tahmin yapıldığında, 2020’de otomobillerin hidrojen enerjisiyle çalışacağı anlatılmaya çalışılmıştı. Hidrojeni yakıt olarak kullanan yakıt hücreleri, havanın oksijeniyle tepkimeye girip açığa çıkan enerjiyle elektrik üretecekti. Bunu başardılar da. Gerçekten de bir yakıt hücresiyle binlerce kilometre yol kat etmek, aylarca ikmal yapmadan otomobil kullanmak mümkün. Fakat 2018’de ABD’de sadece 2 bin 300 yakıt hücreli otomobil satıldı. Londra’da yakıt hücreli çift katlı otobüsler trafiğe çıktı, Hollanda’da yakıt hücreli trenler hizmete girdi. Ama yeterli sayıda değil.
TAHMİN DOĞRU

■ Kendi kendine giden otomobiller olacak

1990’larda kendi kendine giden otomobillerden söz edilir oldu. Sürücüsü olmayacak, sözlü komutlarla kişiyi istediği noktaya götürecekti. İnsanlara bilim kurgu gibi gelmişti ama gerçekleşti. Kurzweil, “21’inci yüzyılın ilk on yılında, ABD’deki kara yollarında sürücüsü olmayan araçlar görmemiz kuvvetle muhtemel” diye yazmıştı. Günümüzde Tesla, Google, Uber, Lyft başta olmak üzere bir düzine kadar şirket bu alanda çalışıyor. Boston, Las Vegas, Phoenix ve Co-lumbus gibi ABD kentlerinde deneyler yapılıyor.
TAHMİN DOĞRU

Alev Rigel