El ve tırnak bakımı

Ellerimiz yüzümüzle birlikte sürekli açıkta olan ve dış etkenlere yüzden daha fazla maruz kalan uzuvlarımız. Karşılaştığı kimyasallar, fiziksel etkenler ellerin yıpranmasında önemli rol oynar. Bu nedenle eller özel bakım gerektirir. Aynı zamanda eller göz kapakları ile birlikte en erken yaşlanan deri alanlarıdır. Çünkü derinin en ince olduğu bölgeler sırasıyla göz kapakları ve ellerdir. Bir insanın yaşını anlamak için yüzünden önce elerine bakabilirsiniz.

Dermatolojiye el sorunları ile başvuran insanların büyük çoğunluğu el egzaması; tırnaklarla ilgili olarak da kolay kırılan tırnaklar nedeniyle başvurur. Kadınlarda el egzaması erkeklere nazaran daha sık görülüyor. El egzamaları sıklıkla kişinin yaşam tarzına bağlı nedenlerle oluşur ve bu nedene özel bakım gerektirir. Mesela işle ilişkili karşılaşılan kimyasalla (kuaförlerde kullanılan kimyasallara bağlı temas egzaması varsa) oluşan bir alerjide etken olan kimyasaldan uzak durulması sorunu çözüyor. Burada önemli olan etki eden kimyasalı saptamak. Bunu da yama testi olarak isimlendirilen testlerle yapmak mümkün.

El egzamasının en sık görüldüğü kişilerin başında anneler geliyor. Sık ve uzun süreli suyla ve kimyasallarla temas eden ellerde koruyucu bariyer katman yıkılıyor ve kimyasallar deri altı dokuları tahriş etmeye başlıyor. Aslında koruyucu katman sağlam olan kişilerde bu tür kimyasallarla karşılaşmalarına rağmen çok etkilenmemekle birlikte bebek bakan annelerde bu maddeler daha fazla etkili oluyor. Annelerin üçte biri bu sorundan etkileniyor. Aynı sorunla ev hanımlarında da karşılaşıyoruz. Ev hanımı egzaması olarak da isimlendirilen bu sorun yaz aylarında havanın nemlenmesi ile azalırken kış aylarında artış gösteriyor. Ellerde kuru, kabalaşan deri bu rahatsızlığın tespitindeki ilk bulgu. Zamanla kaba deri çatlıyor, çatlaklardan giren su, kimyasallar ellerde yanmaya neden oluyor. Bu sorunun ana tedavi yaklaşımı, ellerin sık su ve kimyasalla temasını azaltmak ve sık sık yağlı nemlendirici ürünlerle elleri dış ortamdan korumak. Yani bazı işlemleri eldivenle yapmaya alışmak şart. Temizlik, yemek yapma gibi işlerde elleri koruyucu eldivenlerden yararlanılmalı, eller yıkanırken su ılık olmalı, yumuşak ve nemlendirici özelliği olan sabunlar kullanılmalı ve her el yıkaması sonrasında eller nemli iken yağlı, gliserin oranı yüksek, parfümsüz el nemlendiricilerinden yararlanılmalı. Bu önlemlere rağmen sorun yaşayanlar ise bir dermatoloji uzmanına başvurmalı.

ELLERDE YAŞLANMA

Ellerde yaşlanma, göz kapakları ile hemen hemen eş zamanlı başlar. Yüzümüze gösterdiğimiz özeni genelde ellerimizden esirgeriz.

Ellerde yaşlanma belirtileri dört şekilde olur;

• Deri yüzeyinde koyu kahverengi lekelerin belirmesi.

• Deride incelme, kırışıklıklar.

• Deri altı yağ dokunun erimesi ve belirginleşen damar ve kirişler.

• Tırnaklarda gözlenen değişiklikler.

ELLERİMİZİ KORUMAK İÇİN…

• Eller ılık suyla (soğuk veya sıcak hiç kullanılmamalı) ve kısa sürede temizlenmeli,

• Temizlerken çok yoğun, elin doğal koruyucu katmanını etkileyecek kimyasallardan sakınılmalı, yumuşak zeytinyağı katkılı veya nemlendirici özelliği olan sabunlar kullanılmalı,

• Eldiven kullanma alışkanlığını geliştirmeli (temizlikte, yemek yaparken, soğuk havada)

• Elleri yüzümüze kullandığımız bakım ürünleri ile koruyabiliriz. Örneğin;

• Sabahları yüzümüze de kullandığımız C-vitaminli antioksidan serumu el sırtına uygulayabiliriz.

• Sabah yüzümüze sürdüğümüz güneş koruyucuyu ellerimize de kullanabiliriz. Her el yıkama sonrası güneş koruyucuyu gerekiyorsa yenilemeliyiz.

• Akşam retinol, C vitamini içeren bakım ürünlerini yatmadan önce ellere sürüp ardından daha yağlı bir el kremini kullanabilirsiniz.

• Düzenli el bakımı yaptırmalısınız.

TIRNAKLARI İHMAL ETMEYİN

Tırnaklarımız saç gibi cansız deri uzantılarıdır. Sağlıklı ve estetik tırnaklar aynı zamanda estetik bir elin değişmez parçası. Bu nedenle tırnak bakımı çok önemli.

Tırnaklarla ilgili dermatolojiye en sık başvuru nedeni tırnaklarda kolay kırılma ve kat kat ayrılan tırnaklar. Bu sorun çoğunlukla kadınlarda görülüyor. Bu sorun çok nadiren bir iç hastalığa veya vitamin mineral eksikliğine (en sık demir eksikliği) bağlı olabiliyor. En sık etken tırnakların sık ıslanıp kuruması. Bu durum kış aylarında ve soğuk kuru iklimde daha da artar. Bu sorunları çözmek için ise;

• Nemlendirici kullanmalısınız. Elleri bir süre ılık suda beklettikten sonra tırnak nemlendiricilerini tırnak nemli iken uygulamak daha iyi.

• Ev işleri yaparken eldiven takmayı ihmal etmeyin.

• Tırnaklara sık sık oje sürmekten ve sık aseton kullanmaktan kaçınmalısınız.

Çok yumuşak tırnak da kolay kırılabilir. Bu nedenle tırnak nemlendiricilerini aşırı kullanmamak gerekir.

Tırnaklardaki bazı değişiklikler iç organ hastalıkları ve vitamin mineral eksiklikleri ile de ilişkili olabilir. Tırnak yatağının tama yakın beyazlaması karaciğer hastalığını düşündürürken, sarı renk değişimi akciğer hastalıklarını, mavimsi renk değişikliği kanın yeterince oksijenlenemediğini, tırnak yüzeyinde küçük girintilerin varlığı sedef hastalığını veya alerjik hastalıkların tırnak tutulumunu, tırnak çevresindeki derinin kızartılı kabarıklığı bazen iltihabi bir hastalığı bazen de altta yatan bir bağışıklık hastalığını, tırnak üzerinde çizgisel kahverengi bir hattın varlığı tırnak yatağındaki bir beni veya tümörsel bir değişimi düşündürür. Bu nedenle tırnaklarda herhangi bir renk farklılığı gözlüyorsanız bir dermatoloji uzmanına muayene olmalısınız.

DERMATOLOJİ UZMANI UZM. DR. ŞERAFETTİN SARAÇOĞLU