Çörek Otu’nun Faydaları

Ölümden gayrı, her derde deva olarak bilinen çörek otuna ve yağına talep patladı. Bahçesini kurmanın maliyeti ise çok düşük.

Dönüm başına 150 TL maliyetle minimum bin TL gelir elde etmek mümkün…

Yaygın olarak tarımı yapılmayan ancak potansiyel vadeden bitki ve meyveleri dikkat çekmeye çalışıyoruz. Hünnap, kızılcık, kiona, Frenk üzümü, Frenk yemişi, kamkat, şevketi bostan gibi birçok bitki ve meyveye sayfalarımızda yer verdik. Bu hafta da aslında geçmişi çok eski, hemen her evde kullanılan ancak tarımı biraz unutulmuş bir bitkiden bahsetmek istiyoruz. Bu bitkinin adı çörek otu. Her derde deva bitkilerin başında gelir. Peygamberimizin, “Ölüm dışında her derde deva” diyerek tüketilmesini tavsiye ettiği bir üründen bahsediyoruz.

Çörek otu, son zamanlarda özellikle sağlıklı beslenme ve diyet uzmanlarının tavsiyesiyle trendi ürünler araşma girdi. Biz de çörek otunun Türkiye’de tarımının yapılıp yapılmadığını araştırdık. Çörek otu, Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetişebilecek bir bitki olmasına rağmen geçmişte profesyonel bahçelere rastlamak mümkün değildi. Ana tarım ürünü olarak değil, 1-2 dekarlık küçük bahçelerde üretimi yapılıyordu. Yaptığımız araştırmada ciddi bahçeler kurulmaya başladığını gördük. Özellikle Burdur ve ilçeleri, İsparta, Bursa, Karaman ve Aksaray bölgelerinde bahçeleri kuruluyor.

DEKARDA BİN TL GELİR

Çörek otu üretiminde Burdur’un Bucak ilçesi öne çıkmış durumda. 30-50 dekar alanda üretim yapan çiftçiler var. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bucak ilçe Müdürü Aimet Gönenç, çörek otu üretiminin ilçede yaygınlaşmaya başladığını söylüyor. Çörek otunun tarladan çıkış fiyatının 5 TL’den başladığını söyleyen Gönenç, dekarda 200 kiloya kadar verim elde edildiğini söylüyor, iyi bir bakım ve sulamayla verim 240 kiloya kadar çıkabiliyor. Gönenç’in verdiği bilgiye göre, dekara 1-1.5 kg tohum kullanılıyor. Gönenç, bir çiftçinin dekardan bin TL gelir elde edebildiğini belirterek, “Bu birçok ürüne göre iyi bir gelir. Alternatif bir ürün olarak karşımıza çıkıyor” diyor.

30 DÖNÜMDE MAKİNELİ HASAT

Bucak’ta çiftçilik yapan Bilal Özel ise, her yıl tarlalarının üçte birine çörek otu ekiyor. Bu yıl 30 dekarda çörek otu yetiştiren Özel, 2015 yılı ekim döneminde de aynı miktarda ekim yapmayı planlıyor. Üründen memnun olduğunu söyleyen Bilal Özel, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Çörek otu Bucak’ta çok eskilerden bu yana üretiliyor. Ama son iki yıldır artan talebe bağlı olarak bahçeler büyümeye başladı. Ben de 30 dekarda üretim yapıyorum. Eskiden geleneksel yöntemlerle hasat ettiğimiz ürünü artık makineli hasat yapar hale geldik. Kazancı fena bir ürün değil. Çörek otunu çitçiye tavsiye ediyorum.

Yalnız tarlalarının hepsini aynı ürünle doldurmasınlar. Riski dağıtsınlar. Çünkü planlama yok. Bir yıl iyi gelir alıyorsunuz. Bir sene sonra herkes o ürüne yönelince istikrarsızlık olabiliyor. Çörek otunda da aynı durum söz konusu. Fiyatlar 5.5 TL idi 9’a kadar çıktı.

Sonra 7’ye indi, istikrarsız bir fiyat hareketi var. Bu nedenle de çiftçilerimize birkaç ürünlü hareket etmelerini tavsiye ediyorum.”

EN ÇOK TALEP YAĞINA

Çörek otu konusunda uzman isimlerden biri olan Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Zengin de çörek otunun çiftçiler için iyi bir kazanç kapısı olabileceğini söylüyor. Ürünün ticari piyasasının henüz gelişmediğini söyleyen Zengin, “Çörek otu buğday kadar değerlidir. Piyasası oluşmadığı için yaygın üretim yok. Son dönemlerde talebi artıyor. Ticari piyasası artarsa çiftçiler yönelecektir. Yetiştirmesi kolay bir bitki. Türkiye’nin her bölgesinde yetiştirilebilir” diyor.

Çörek otu evlerimizde genellikle börek, çörek ve kurabiyelere konularak tüketilir. Ancak son dönemlerde özellikle sağlık gerekçeleriyle yağı çok talep görüyor. Antalya’da çörek otu yağı üretimi yapan Çiftçizade şirketinin yetkililerinden Özge Dizdar, hem tohumunu hem de yağını sattıklarını söylüyor. Dizdar, son yıllarda özellikle çörek otu yağına yoğun bir talep aldıklarını vurguluyor. Burdur, İsparta, Bursa ve Aksaray’dan çörek otlarım temin edip yağ haline getirdiklerini söyleyen Dizdar, 1 kg çörek otu yağını 40 TL+KDV’den sattıkları bilgisini veriyor.

NASIL BİR BİTKİ?

Çörek otunun dallanan gövdesi 20 ile 60 cm arasında olur, tüylüdür. Alttaki yapraklan saplı, üst yapraklan ise sapsız durumdadır. Açık yeşil renklidir. Çiçekleri sap uçlarında birer tane bulunur ve nektar açısmdan çok zengindir. Çiçekler beş yapraklı ve yeşil, mavi, mor renklerdedir. Çanak tipi yapraklar yuvarlak ve uçları sivrilmiş biçimdedir. Çörek otu tohumları, bitkinin kendine has kapsülü içerisindedir ve rengi siyah olup, 4-5 köşeli, 2 ile 4 milimetre uzunlukta, 1 ile 2 milimetre genişlikte ve 1 milimetre kalınlığındadır.

Çörek otu bitkisi sıcak, zengin içerikli, çok killi ve kumlu olmayan toprakları sever, özellikle kumlu tınlı topraklarda çok güzel yetişir. Çörekotu tohumları öğütüldüğü zaman kokusu keskin olup bin tane ağırlığı 1.8 ile 2.7 gram arasında değişir. Tohumlukta safiyet derecesi yüzde 95, çimlenme gücü ise yüzde 90’dan aşağı olmaması gerekir. Tohum ekildikten bir hafta sonra çimlenir, iki ra da çıkar.

Bitkinin en uygun ekim zamanı çapa bitkilerinden sonradır. Ekim öncesi toprağın iyi hazırlanması gerekir. İlkbaharda olabildiğince erken ekilmelidir. Mibzer ile ekilirse sıra ara mesafesinin 20 santimetre olması ve dekara 1.5 kilogram kadar tohum kullanılması uygundur.

Orta dozda bir kimyasal gübreleme veya iyi yanmış hayvan gübresi iyi verim alınmasını sağlar.

Bitki kapsülleri siyahlaşmaya başladığında çörek otu hasat edilmeli, tane dökülmesi ihtimaline karşı hasatta geç kalınmamalıdır. Hasat orak, tırpan veya biçme makineleri ile yapılabilir. Hasattan sonra demetler halinde, gevşek ve dik olarak kurumaya bırakılır. Kuruduğunda harman yapılır. Harmandan sonra tohumlar tekrar kurutulur. Çörek otu tohum verimi dekarda ortalama 170 ila 240 kilogram civarındadır.

HER DERDE DEVA

Çörek otuyla ilgili olarak son dönemde bir dizi araştırma yapıldığı kamuoyuna yansıdı. Alman bilim adamları aralarında alerjik burun iltihabı, astım ve egzama belirtileri gösteren yüzü aşkın alerjik hasta üzerinde uyguladıkları çörekotu tedavisi sonucunda çörek otu yağının antialerjik etki göstererek terapötik etkisinin olduğu sonucuna vardılar.

Journal of Clinical Psychology in Medical Setting dergisinde bilim adamlarının karbontetraklorid ile deneysel olarak toksisite oluşturulan farelerin çörekotu yağıyla beslendikleri takdirde bitki yağının antioksidan etki göstererek denek hayvanlarının toksin etkilerden korunduğuna dair bir makaleye yer verildi. Bitki tohumlarının bağışıklık sistemi üzerinde güçlendirici etkisi olduğu yönünde çalışmalar da bulunuyor. Ezher Üniversitesi’nden bilim insanları kemoterapide kullanılan bir ilaç olan doksorubisin verdikleri ve çörekotu ile besledikleri farelerde, bu ilacın yan etkisinden korunulduğunu gözlediler. Fransa da ve Japonya da fareler üzerinde yapılan iki çalışmada çörek otunun kısmen de olsa insülin salımmım uyardığı sonucuna ulaşıldı. Kanada da fareler üzerinde yapılan bir çalışmada ise çörek otunun az da olsa iştahta azalma meydana getirdiği ve hücrelere gönderdiği iki önemli sinyal ile insülin hormonu reseptörlerine uyum sağlanmasını zorlayarak, insülin duyarlılığını artırdığı sonucuna varıldı. İngiltere King’s Üniversitesinden bilim adamları iltihap önleyici bir özelliğe sahip olduğu sonucuna vardılar.

Bir dekar bahçenin maliyeti

Çörek otunun maliyeti neredeyse sıfıra yakın. Eğer arazi size ait ise tohum maliyeti 10TL’yi geçmiyor. Zirai ilaçlama ve bakım giderleriyle toplam bir dekarın maliyeti 150 TL’yi bulmuyor. Bir dekardan ise 170 ile 240 kg arasında verim elde ediliyor.

Ortalamada 200 kilo olarak hesaplanıyor. Minimum 5 TL’den hesaplasak dekar başına bin TL gelir elde ediliyor. Fiyatların 9 TL’ye çıktığı dönemler de oluyor. Bu durumda gelir daha da artıyor. En alt limitten bile hesaplasak iyi bir gelir söz konusu.