Benimle Oynar Mısın Baba?

Benimle oynar mısın baba diyen çocuk. Babasıyla sağlıklı iletişim kuran, sevgi temelli ilişki yaşayan kişiler yetişkinliklerinde daha sağlıklı ve mutlu bireyler oluyor. Babaların çocuklarıyla oyun oynaması ve güzel anılar biriktirmesi, çocuğun özgüven kazanmasına ve ileride hayatla barışık bir birey olmasına da önemli katkı sağlıyor.

Baba ve Çocuk İletişimi

Erkeklerin çoğu baba olmayı sever, hatta sevinçten havalara uçar. Ancak konu babalık görevlerine gelince çoğu zaman, “Çok işim var” diyerek bu görevleri kısmen yerine getirir. Anne gibi ilgili babalar da yok değildir ebette, ama erkeklerin genel eğilimi çocuklarıyla vakit geçirmemek yönündedir. “Babalar neden böyle?” sorusunu yönelttiğimiz Psikolog Olcayto Ezgin, bu duruma sosyolojik bir bakış açısı getirerek, bunun kaynağının erkeklerin çocukken babalarından oyun oynamayı öğrenmemeleri olduğunu söylüyor.

Ezgin ayrıca, değişme yönünde hareket etseler bile günümüz babalarının çocuklarıyla nasıl oyun oynayacaklarından emin olamadıklarını da ekliyor. Babaların çocuklarıyla oyun oynamasının, bilişsel gelişimden sözel ve analitik zekaya kadar pek çok alanda çocuğa olumlu katkıları olduğunun unutulmaması gerektiğini belirten Olcayto Ezginin babaları oyuna teşvik edecek önerileri var.

“SİZ HİÇ BABANIZLA OYUN OYNADINIZ MI?”

Bu soruyu yönelttiğimiz birçok yetişkin, yüzünde belli belirsiz bir yoksunluk ifadesiyle, “Hayır” diye yanıtlıyor. Babaların ya vakti olmamış ya da çok yorgun olarak eve gelmiş. Aslında temel neden şu ki; babalardan çocuklarıyla oyun oynaması çok da beklenmemiş. Çocuklar bile bunu kabullenmiş, vazgeçmiş. Fakat havaların güzelleştiği bugünlerde bir çocuk parkına gittiğinizde çok sayıda baba ile karşılaşabilirsiniz. Kendi babalarından yeteri kadar ilgi göremeyen, onlarla oynanmayan çocuklar bugün baba oldu ve kendi babalarının onlara hiç davranmadığı şekilde kendi çocuklarına davranmaya çalışıyorlar. Tabii ki bu sırada zorlandıkları yerler oluyor.

Örneğin; oyun oynama konusunda kendilerini çaresiz hissedebiliyorlar. Bu noktada yıllar önce bir çocuğun sorduğu soru hepimizi üzerinde düşündürecek nitelikte: “Çocuklar oyun oynamadıkları için mi yetişkin olurlar?” Bu soru etkileyici, değil mi? Çocuğa göre yetişkin olmak, oyun oynamadığı için verilen bir çeşit yaptırımdı. Bir kere oyun oynamayı bırakırsa bir daha dönüşü yoktu. İş çıkışı gördüğüm her yetişkin de bu durumu kanıtlarcasına mutsuz bir ifade ile yanımdan geçip gidiveriyor. İşte bu yetişkinler anne ve baba oluyor. Önemli bir dönemece geliyorlar. Çünkü çocuklarıyla beraber oyun oynamaya yeniden başlayıp tekrar çocuk olma şansları var. Tam da bu noktada oyun oynarken, çocuklarıyla vakit geçirirken çok zorlanabiliyor babalar. Peki, nasıl biryol izlemeliler?

OYUNU OYUN YAPAN ÖZELLİKLER

Bütün babalar çocuklarını severler ve onun için iyi şeyler yapmak isterler. Fakat bunu yaparken zorlandıkları bazı yerler olur. İşte oyun da bunlardan biri. Baba eğer oyun oynarken eğlenmezse çocuk da yeterince eğlenmiyor. Bu sebeple ilk yapılacak iş çocukla geçirilen zamanı eğlenceli hale getirmek. Yasak savmak kabilinden değil de, babanın da seveceği şekilde oynamak hem babaya hem de çocuğa iyi gelecektir.

Çocuğun bir faaliyeti oyun olarak sayması için bazı kriterleri vardır. Bu kriterleri kısaca özetleyecek olursak:

• Oyunu çocuğun kendisinin başlatması

• Oynamayı istemesi

• Kuralları kabul etmesi

• Eğlenmesi

• Sonuç önemli değil, mutlu olması

İşte çocuklar için oyunu oyun yapanlar özellikler bu kadar az ve öz diyebiliriz. Babadan en büyük beklentiler de bu özelliklere uygun davranması ve çocuğuyla oyun oynaması.

BİR BABA NEDEN ÇOCUĞUYLA OYNAMALI?

Çocuğun problem çözme becerisi gelişir

Baba ve çocukların birlikte zaman geçirmesi çocukların okul yaşamındaki ders başarısı dahil olmak üzere hayatlarını doğrudan etkiliyor. “3 yaşımdaki çocuğumla oynarsam ileride toplama işlemini daha rahat mı yapacak?” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Babanın çocuğun hayatında var olmasıyla en temel gelişim alanlarından bilişsel gelişimde olumlu etkiler görülürken/ problem çözme becerileri ile ilgili de artış olduğu gözlemlenmiştir. Babanın çocuğun hayatındaki etkisi bununla da sınırlı kalmayıp, çocuğunun analitik becerisi/ sözel zekası ve akademik başarısı ile ilgili artışlara sebep olabilmektedir. Tabii babanın varlığının olumlu etkisi kadar babanın yokluğunun/ yeteri kadar ilgi göstermemesinin de aynı oranda etkiyi azalttığını söylemek gerekir.

“KÜÇÜK BİR MATEMATİK İŞLEMİ ÜZERİNDEN GİDECEK OLURSAK; 100 BİRİM EBEVEYN İLGİSİ VARSA ANNE EN FAZLA 50 BİRİM VEREBİLİYOR. BABA DEVREYE GİRMEZSE DE KALAN 50 BİRİMİ TAMAMLAMAK MÜMKÜN GÖZÜKMÜYOR.”

Değerli olduğunu hisseder

Babanın çocuğun hayatında olması sadece zihinsel kapasitesinin güçlenmesini sağlamaz. İlk olarak sosyal-duygusal gelişimi açısından “Ben değerliyim/ önemliyim” hissiyle hareket eder ve özgüveninde artış olur. Çocuk olarak düşünmeye çalışalım. Hayatta en çok değer verdiği kişi, onunla oynamak için televizyonda izlediği haberleri kapatıyor/ koltuktan kalkıp yere dizlerinin üzerinde çöküyor ve onun gözlerinin içine bakarak sadece ama sadece onunla ilgileniyor. Kendi çocukluğunuzu, kendi babanızı düşünerek bu anı canlandırmaya çalışın. Ne kadar da büyük ve önemli bir an olurdu değil mi?

Başka hiçbir şeyle ilgilenmeden sadece çocukla ilgilenmek, onunla oynamak çocuğu bu kadar özel ve değerli hissettiren bir süreç olarak çıkıyor karşımıza. “Ben çok çalışıyorum/ annesi zaten onunla yeterince ilgileniyor” diye düşünmemek için bu kadar sebep yeterlidir sanırım. Küçük bir matematik işlemi üzerinden anlatacak olursak; 100 birim ebeveyn ilgisi varsa anne en fazla 50 birim verebiliyor. Baba devreye girmezse de kalan 50 birimi tamamlamak mümkün gözükmüyor.

BU OYUNLAR SİZE GÖRE…

Özellikle bahar ve yaz ayları ile beraber televizyon ve tabletlerin egemen olduğu evlerden çıkıp doğada oyun oynama zamanı geldi. İşte birkaç faaliyet önerisi…

• Yaprak/ çiçekler ve çimlerle resimler yapabilirsiniz. Doğadan toplandığınız materyalleri eve getirip ya da yine dışarıda kağıtlara yapıştırıp boyayarak doğal malzemelerle resimler üretebilirsiniz.

• Birlikte dışarıda gördükleriniz hakkında sohbet edebilirsiniz. Eve geldikten sonra da konuştuklarınızı/ gördüklerinizi oyun hamuruna/ resimlere dönüştürebilirsiniz.

• Böcek ve kurtçuklar, bahar ile birlikte hareketlenmeye başlayacaktır. Onları izlemek çocuğunuzun gözlem yeteneğini arttırırken, hayvanlardan çekinmemesi gerektiği konusunda da yardımcı olacaktır.

• Doğada bulduğunuz malzemeleri toplayıp “doğa kutuları” oluşturabilirsiniz. Bu kutuların içini bulduğunuz doğal malzemelerle doldurduktan sonra içine küçük notlar ekleyip çocuğunuzun arkadaşlarıyla paylaşmasını sağlayabilirsiniz.

• Dışarıda, evde, yolculuk sırasında ya da sıra beklerken her yerde oynayabileceğiniz hikaye oluşturma oyununu oynayabilirsiniz. Herkesin sırayla bir cümle kurarak oluşturduğu hikayeler evde uzun süre konuşulan eğlenceli anlar yaşatabilir.

Zuhal EYÜBOĞLU