Alerjik anjiyoödem

Anjiyoödem, ürtiker şeklindeki döküntüyle birlikte veya döküntüsüz olarak görülebilen ciltte yaygın ödem gelişmesiyle seyreden bir alerjik reaksiyondur. Ödem en sık gözkapakları, ağız çevresi, el ve ayaklarda ve cildin ince olduğu genital bölgede görülür. Ciltteki şişmeye ses tellerini tutan ödem de eşlik edebilir. Ses tellerinin tutulması halinde ses kısıklığı ve nefes almada güçlük söz konusu olur. Bu ağır bir tablodur. Hayatı tehdit edici özelliktedir ve hiç vakit kaybedilmeden acil müdahale ve en kısa zamanda bu duruma neden olan alerjinin tespiti yoluna gidilmesi gerekir.

Çocuklarda ürtiker/anjiyoödem nedenleri

Ürtiker tekrarlayıcı olmadıkça ve kronik seyir (6 haftadan uzun seyir) göstermedikçe nedenini araştırmaya gerek yoktur. Her çocuk yaşamında bir ya da iki kez ürtiker olabilir. Ancak ürtiker ilk defa olmasına karşın vücutta gözkapakları, dudaklar ve genital bölgede yaygın şişliklerin görüldüğü anjiyoödem denilen daha ağır bir tepkiyle birlikte seyrediyorsa tekrarlaması beklenmeden nedeninin araştırılması gerekir.

Çocukluk çağında ürtiker/anjiyoödemin en sık nedeni enfeksiyonlardır. Özellikle sinüzit, ortakulak enfeksiyonu vb. kulak-burun-boğaz enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, diş apseleri, viral he-patit gibi gerek virüs gerekse bakterilerle gelişen enfeksiyonlar çocuklarda ürtiker/anjiyoödeme neden olabilir. Enfeksiyondan sonra ikinci sırada gıda ve katkı maddeleri alerjileri gelir. Sindirim sisteminde parazitlerin varlığı, ilaç alerjileri ve böcek sokmaları da ürtiker/an-jiyoödeminin nedenleri arasında yer alır.

Çocuklarda ürtiker/anjiyoödem tedavisi

Ürtiker tek başına anjiyoödem olmaksızın gelişmişse ilk tercih edilecek tedavi ağızdan alerji ilaçlarıdır (antihistaminikler). Tedaviye dirençli durumlarda ise 5-7 günlük kısa dönem iğne veya tablet kortizon tedavisinden yararlanılabilir.

Bunun dışında eğer tekrarlayan ürtiker tablosu varsa veya çocukta ilk defa ürtiker görülmesine rağmen durumun 12 haftadan uzun sürmesi söz konusuysa alerjiye neden olan altta yatan etken ortadan kaldırılmadıkça sorun düzelmez. Bu durumda nedenin araştırılması yoluna gidilmelidir.

Ürtikere neden olan durum, altta yatan bir enfeksiyonsa bunun tespit edilmesi ilk adım olmalıdır. Ürtikere neden olan sinüzit, idrar yolu enfeksiyonu, bağırsak enfeksiyonu, diş apsesi, hepatit gibi enfeksiyonların taranması, teşhis ve tedavi yoluna gidilmesi alerjinin düzelmesiyle sonuçlanır. Altta yatan sorun bir bağırsak parazitiyse bunun da saptanıp, uygun bir şekilde tedavi edilmesi, ürtikerin de tedavi edilmesi demektir.

Ürtiker/anjiyoödeme neden olan durum bir gıda alerjisiyse (yüzde 90 sorumlusu inek sütü, yumurta, buğday, balık, yerfıstığı) sorumlu gıdanın bulunup beslenmeden çıkarılması gerekir. Sorumlu gıdayla temas kesildiğinde ürtiker de kendiliğinden geçer. Bu tip durumların sık tekrarladığı çocuklarda özellikle katkı maddelerine hassasiyet olacağından paketli gıdalardan uzak durulması önemlidir.

Anafilaksi

Anafilaksi, tüm vücutta yaygın olarak görülen döküntü, ödem, nefes darlığı ve tansiyon düşmesine bağlı bilinç kaybı, kalp ve solunum sistemi faaliyetinde yetersizlik sonucu ölümle sonuçlanabilen çok ağır bir alerjik tepkidir. En sık neden gıda alerjileri (inek sütü, yumurta, balık ve benzeri deniz ürünleri, buğday unu ve diğer tahıllar, kuruyemişler), ilaç alerjileri ve böcek sokmalarıdır.

Anafilaksi hayati öneminden dolayı çok hızlı müdahale gerektirir. Tedavi hastane şartlarında olmalıdır. Ancak sorumlu etkenin bilindiği ve elde olmayan nedenlerle bu etkenle temasın yaşandığı hallerde ailenin veya çocuğun bakımından sorumlu kişinin yanında hızla enjekte edilebilen hazır alerji ilacı (epinefrin) iğnesi bulundurması gerekir. Sorumlu kişilerin bu iğneyi çocuğa nasıl uygulayacakları konusunda eğitilmesi şarttır. Bu ilk uygulama, hastaneye ulaşana kadar çocuğa zaman kazandıracaktır, ilk müdahale yapılsa ve çocuk o an için iyi görünse bile ikinci bir geç tepkime görülebileceği için ailenin çocuğu bir an evvel en yakın hastaneye götürmesi şarttır.