Alerji testi ve çevre düzenlemesi
Gıda alerjilerinde test
Çocuklarda alerjik astımı tedavi ederken alerjinin bağışıklık sistemini tutan genel bir hastalık hali olduğunu unutmamak gerekir. Bu noktada alerjik astıma neden olabilecek solunum yolu alerji paneli yanında gıda alerjilerini de araştırmak gerekir.
Çocukta solunum yolundan etki eden ev tozu akarı veya polen alerjisi gibi bir alerji varken aynı zamanda sindirim sistemini ve cildi etkileyen bir gıda alerjisi olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir. Bu gıda alerjisi astımlı çocukta sessiz reflüye yol açabilir ve bu da astımı kötüleştiriyor olabilir. Bu nedenle hangi yaşta olursa olsun bir hastada astım teşhisiyle alerji araştırması yapıyorsak, ev tozu, polen, küf vb. solunum yolu paneli yanında, beraberinde bir gıda alerjisini de aramak gerekir.
Gıda alerjisini aramak solunum yolu paneli araştırmasından biraz farklı yürümelidir. Şimdi bu farklar neymiş birlikte görelim dilerseniz.
Kanda gıda alerji testi (spesifik IgE)
Gıda alerjisinden şüphe edilen durumlarda çocuk hangi yaşta olursa olsun alerji araştırması genellikle ilk planda kandan “gıdalara spesifik lgE”ye bakmak şeklinde olur. Kandan yapılan bu test, solunum yolu alerjilerinde olduğu gibi, gıda alerjilerinde de çocuktaki alerjiyi her zaman yakalayamayabilir.
Bu nedenle alerjiyi yakalama hassasiyeti yüksek tekniklerle çalışılması gerekir. Bu teknikler güncel olarak değiştiğinden test yapılmadan önce bu konuda uzman bir çocuk alerji doktoruna danışılmasında yarar vardır. Böylece testin hassas tekniklerle çalışılması mümkün olur.
Kanda gıda spesifik IgE test sonucu pozitif çıkarsa, çocukta pozitif çıkan madde veya maddelere alerji olduğu, yüzde yüze yakın bir oranda söylenebilir. Ancak maalesef test sonucu negatif çıktığında bu sonuç çocukta yüzde yüz “alerji yoktur” dedirtmez. Çocukta alerji var olup da testte tespit edilemiyor olabilir.
Spesifik IgE araştırmasının her bir gıda maddesi için ayrı istenmesi gerekir. Birden fazla gıda maddesinin aynı anda test edildiği toplu tarama testlerinin yanlış negatiflik olasılığının yüksek olduğu bilinmelidir. Öneminden dolayı bu konuyu biraz daha açmakta yarar var.
Gıda alerjisi testinde “yanlış negatiflik”
Yanlış negatiflik çocukta alerji olmasına rağmen kan testlerinde negatif sonuç çıkmasıdır. Bu sonuç test tekniğiyle ilgili bir durum olabilir. Hassasiyeti düşük bir test tekniğiyle çalışılmışsa çocukta alerji varken testler bunu yakalayamayabilir.
Ancak bazen hassas teknikle çalışılsa bile yine de yanlış negatiflik görülebilir. Yani kan testinde sorumlu alerji bir türlü tespit edi-lemeyebilir. Böyle bir durumda genellikle doktor kontrolünde, aileyle işbirliği içerisinde şüpheli gıdaların teker teker denenerek çocukta reaksiyon yapıp yapmadığı araştırmasına gidilebilir. Ancak biraz sonra söz edeceğimiz daha ileri gıda alerji testlerinin de yapılması mümkündür. Bu karar tamamen hastayı takip eden alerji uzmanının görüşüne bağlıdır.
Bir diğer yanlış negatif yorumu da gıda alerjisi araştırılırken klasik deri testi tercih edilmişse görülebilir. Daha önce de belirttiğim gibi, hazır solüsyonlardaki gıda maddeleri dış ortamda beklerken sıklıkla bozulduğu için fabrikasyon gıda solüsyonunu damlatıp cildi delme şeklinde yapılan klasik alerji deri testleri gıda alerjilerinde genellikle tercih edilmez.
Bu şekilde yapılan gıda alerji deri testinde damlatılan sıvı, alerji yapıcı özelliğini yitirdiği için deride buna karşı tepki gelişmeyebilir ve test hatalı olarak negatif rapor edilir. Bu durumda yine alerji varken yok görünen yanlış negatif sonuç söz konusu olur.
Gıda alerjisi testinde “yanlış pozitiflik”
Kan testlerinde pozitif bir sonuç elde edildiğinde genellikle bunun yanlış olma olasılığı çok zayıftır. Kan testlerinde sayısal bir değer verildiği için pozitif rapor edilen bir test sonucu gerçekten o maddeye alerji olduğunu gösterir. Yanlış pozitif sonuç ancak laboratuvar hatasından kaynaklanabilir.
Gıda alerjisinde ileri test teknikleri “gıda delme testi”
(prik prik test)
Bir çocukta gıda alerjisi araştırılıyor, kan testleri negatif sonuç veriyor, ancak gıda alerjisi şüphesi devam ediyorsa tercih edilebilecek bir test tekniği gıda delme testidir. Klasik deri testinde kullanılan hazır solüsyonların içindeki gıda maddeleri yapısını uzun süre koruyamadığı için onun yerine taze gıda uygulamak adına aplikatör önce taze gıdaya sonra da cilde batırılır.
Bu testin de klasik testte olduğu gibi pozitif ve negatif kontrollerle kıyaslanarak alerji uzmanının kontrolünde yapılması çok önemlidir. Ağızdan alınan alerji şurupları testten en az 10 gün önce kesilmelidir.
Gıda testlerinde yorum
Gıda alerjisinden şüphe edildiğinde nasıl bir alerji araştırmasına gitmek gerektiğine çocuk alerjisi uzmanları karar vermelidir. Eğer çıkan sonuç hastalığa uygun yorumlanırsa tedavide yol gösterici olacaktır.
Sonucun negatif çıkması her zaman şüpheli maddeyi aklamayacağı gibi testlerde çıkan her pozitif sonucun da hastalık yapmayabileceğini bilmek gerekir. Bu yorum, hastalığın öyküsünü sorgulayan ve teşhis koyan alerji uzmanınca yapılması gereken ve tedaviye yön verecek en önemli adımdır.
Peki; alerjimizin neye karşı olduğunu öğrendik. Şimdi ne yapacağız?
Alerji tedavisinin temeli alerjik olunan maddeden uzak durmaktır demiştik. Şimdi isterseniz en çok görülen alerjiler üzerinden evimizde ve diğer yaşam alanlarında ne gibi değişiklikler yapmamız gerektiğine bakalım.
